Áp cao là gì?

Áp cao, hay sườn áp cao, là một khu vực trong khí quyển nơi áp suất không khí trên bề mặt cao hơn so với các khu vực xung quanh. Bạn hãy hình dung không khí như một cột vô hình đè nặng lên mặt đất. Tại vùng áp cao, cột không khí này nặng hơn bình thường.

Đặc điểm chính của một hệ thống áp cao là không khí lạnh và đặc hơn ở trên cao sẽ giáng xuống. Khi không khí đi xuống, nó bị nén lại và nóng lên. Quá trình này làm tăng nhiệt độ và giảm độ ẩm tương đối của không khí. Điều này ngăn cản sự hình thành mây và triệt tiêu các điều kiện tạo mưa. Vì vậy, áp cao thường gắn liền với thời tiết ổn định và khô ráo.

Hiểu rõ ảnh hưởng của áp cao giúp bạn lên kế hoạch tốt hơn cho các chuyến đi trekking, cắm trại hay các hoạt động ngoài trời khác. Dưới đây là những tác động chính:

• Thời tiết ổn định, quang đãng: Do không khí giáng xuống ngăn chặn sự hình thành mây, thời tiết dưới vùng áp cao thường ít mây, trời trong và có nắng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và ngắm cảnh.
• Ít mưa: Không khí khô và ổn định làm giảm đáng kể khả năng có mưa. Các kế hoạch hoạt động ngoài trời của bạn sẽ ít bị gián đoạn bởi những cơn mưa bất chợt.
• Gió nhẹ hoặc lặng gió: Tại trung tâm của vùng áp cao, gió thường rất nhẹ hoặc gần như không có. Không khí di chuyển từ trung tâm áp cao ra các vùng áp thấp xung quanh một cách từ từ.
• Nhiệt độ cực đoan: Bầu trời quang đãng cũng gây ra sự chênh lệch nhiệt độ lớn.

  Mùa hè

  Vào ban ngày, không có mây che chắn, ánh nắng mặt trời chiếu thẳng xuống mặt đất làm nhiệt độ tăng cao, gây ra những đợt nắng nóng gay gắt.

  Mùa đông

  Vào ban đêm, trời quang đãng làm cho nhiệt lượng từ mặt đất bức xạ vào không gian nhanh chóng. Điều này khiến nhiệt độ giảm sâu, gây ra rét đậm, rét hại, sương muối hoặc băng giá, đặc biệt ở các vùng núi cao.

Thời tiết Việt Nam chịu ảnh hưởng của các khối áp cao khác nhau, tạo nên những đặc trưng riêng biệt cho từng mùa và từng vùng miền.

Áp cao Siberia (Khối không khí lạnh)

Đây là khối áp cao lục địa hình thành trên vùng Siberia rộng lớn của Nga. Vào mùa đông, khối áp cao này tăng cường và di chuyển xuống phía nam, gây ra gió mùa Đông Bắc cho miền Bắc Việt Nam. Nó mang theo không khí lạnh và khô, gây ra những đợt rét khô kéo dài. Khi đi trekking ở các vùng núi phía Bắc như Fansipan, Lảo Thẩn, hay Tà Xùa vào mùa đông, bạn sẽ cảm nhận rõ ảnh hưởng của nó với nhiệt độ xuống thấp, trời quang và khả năng xuất hiện băng giá vào buổi sáng sớm.

Áp cao cận nhiệt đới (Áp cao Tây Thái Bình Dương)

Đây là một hệ thống áp cao lớn, ổn định trên Thái Bình Dương. Vị trí và cường độ của nó ảnh hưởng trực tiếp đến thời tiết mùa hè ở Việt Nam. Khi rìa của khối áp cao này lấn về phía tây và bao trùm lãnh thổ nước ta, nó gây ra những đợt nắng nóng diện rộng, độ ẩm trong không khí giảm, thời tiết khô và oi bức. Đây là kiểu thời tiết điển hình của mùa hè ở miền Bắc và miền Trung, đòi hỏi bạn phải chuẩn bị kỹ lưỡng về chống nắng và cung cấp nước khi hoạt động ngoài trời.

Nhận biết và chuẩn bị trước các điều kiện thời tiết do áp cao gây ra là một kỹ năng quan trọng để đảm bảo an toàn và thoải mái.

Cách nhận biết

Cách đơn giản nhất là theo dõi các bản tin dự báo thời tiết. Các thuật ngữ như "trời quang mây", "không mưa", "nắng nóng", "rét đậm", "rét khô" thường cho thấy sự ảnh hưởng của một khối áp cao. Đối với người có kinh nghiệm hơn, việc xem bản đồ khí áp bề mặt sẽ thấy các vùng áp cao được ký hiệu bằng chữ H (High) hoặc C (Cao), với các đường đồng áp khép kín xung quanh.

Cách chuẩn bị

Tùy vào mùa mà bạn cần có sự chuẩn bị trang bị khác nhau:

• Mùa hè (nắng nóng): Bạn cần tập trung vào việc chống nắng và giữ nước. Mang theo mũ rộng vành, kính râm, kem chống nắng và mặc quần áo dài tay có chỉ số chống tia UV. Luôn mang đủ nước uống hoặc thiết bị lọc nước để tránh mất nước.
• Mùa đông (lạnh, khô): Bạn cần áp dụng nguyên tắc mặc nhiều lớp (layering). Một lớp áo giữ nhiệt bên trong, một lớp áo giữ ấm (như áo nỉ hoặc lông cừu) ở giữa và một lớp áo khoác chống gió, trượt nước bên ngoài. Đừng quên mũ len, găng tay và tất dày để giữ ấm cho các bộ phận dễ bị lạnh.

Áp cao có luôn mang lại thời tiết đẹp không?

Áp cao thường mang lại thời tiết ổn định và khô ráo, nhưng có thể gây ra nắng nóng gay gắt vào mùa hè hoặc rét đậm vào mùa đông.

Áp cao và áp thấp khác nhau thế nào?

Áp cao là vùng không khí giáng xuống tạo ra thời tiết khô ráo, còn áp thấp là vùng không khí bốc lên thường gây ra mây, mưa và gió mạnh.

Việc chuẩn bị đúng trang phục và phụ kiện sẽ giúp chuyến đi của bạn an toàn và trọn vẹn hơn trong mọi điều kiện thời tiết. Xem các loại trang phục dã ngoại và phụ kiện chống nắng phù hợp tại WeTrek.vn.