Mức độ sương mù là thước đo lượng hơi nước trong không khí, quyết định tầm nhìn xa và ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn của bạn khi trekking hoặc leo núi.
Bạn thức dậy trong lều ở Tà Xùa, mở cửa và thấy mọi thứ chìm trong một màu trắng đục. Đó là sương mù. Nhưng làm thế nào để biết lớp sương đó dày hay mỏng, nguy hiểm hay chỉ là một cảnh đẹp? Hiểu về mức độ sương mù là một kỹ năng quan trọng giúp bạn an toàn và có một chuyến đi trọn vẹn. Nó không phải là một khái niệm phức tạp, mà là một yếu tố thực tế bạn cần đánh giá trước và trong mỗi hành trình.
Trong thực tế, không có một đơn vị đo "mật độ sương mù" cụ thể nào mà bạn thường thấy trên các ứng dụng thời tiết. Thay vào đó, chúng ta đo lường ảnh hưởng của nó thông qua một chỉ số quan trọng: tầm nhìn ngang (horizontal visibility). Đây là khoảng cách xa nhất bạn có thể nhìn thấy một vật thể bằng mắt thường.
Các cơ quan khí tượng phân loại sương mù dựa trên tầm nhìn ngang như sau:
• Sương mù dày đặc (Dense Fog): Tầm nhìn dưới 50 mét.
• Sương mù dày (Thick Fog): Tầm nhìn từ 50 đến 200 mét.
• Sương mù vừa (Moderate Fog): Tầm nhìn từ 200 đến 500 mét.
• Sương mù nhẹ (Light Fog): Tầm nhìn từ 500 đến 1.000 mét.
Khi kiểm tra dự báo thời tiết cho chuyến đi, bạn hãy chú ý đến mục "Tầm nhìn" (Visibility), thường được hiển thị bằng kilomet hoặc mét. Ví dụ, nếu dự báo ghi "Tầm nhìn: 0.5km", bạn biết rằng mình sẽ đối mặt với sương mù ở mức độ vừa.
Sương mù ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn và trải nghiệm của bạn. Đánh giá thấp nó sẽ dẫn đến những rủi ro không đáng có.
• Mất phương hướng: Sương mù dày đặc che khuất các điểm mốc tự nhiên như đỉnh núi, dòng sông, hay lối mòn. Bạn rất dễ đi lạc, ngay cả trên những cung đường quen thuộc. Một ví dụ điển hình là các nhóm trekking bị mất phương hướng tại Tà Xùa khi sương mù xuống đột ngột, biến khung cảnh quen thuộc trở nên lạ lẫm.
• Nguy cơ tai nạn: Tầm nhìn bị hạn chế làm bạn khó nhận ra các chướng ngại vật nguy hiểm. Bạn không thể thấy rõ một tảng đá trơn trượt, một cái rễ cây chắn ngang đường hay một mép vực sâu ngay trước mặt. Đây là rủi ro thường gặp trên các cung đường có địa hình phức tạp như Lảo Thẩn hay Bạch Mộc Lương Tử.
• Khó khăn trong cứu hộ: Nếu có sự cố xảy ra, sương mù làm đội cứu hộ khó xác định vị trí của bạn và làm chậm quá trình tiếp cận. Việc tìm kiếm từ trên cao bằng flycam hoặc các phương tiện khác gần như không thể thực hiện.
• Bỏ lỡ cảnh quan: Mục tiêu của nhiều chuyến đi là để chiêm ngưỡng thiên nhiên. Sương mù dày đặc sẽ che khuất hoàn toàn tầm nhìn. Bạn có thể đã nỗ lực leo lên đỉnh Fansipan nhưng cuối cùng chỉ thấy một màu trắng xóa bao quanh.
• Tác động tâm lý: Di chuyển trong không gian mờ ảo, tĩnh lặng có thể tạo ra cảm giác lo lắng, bất an, đặc biệt với những người mới đi lần đầu. Cảm giác cô lập và mất phương hướng dễ ảnh hưởng đến tinh thần của cả nhóm.
• Ảnh hưởng sức khỏe: Sương mù đi kèm với độ ẩm cao và nhiệt độ giảm. Nếu trang phục của bạn không đủ giữ ấm và chống thấm, cơ thể sẽ bị ướt và lạnh. Điều này làm tăng nguy cơ hạ thân nhiệt, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
Chuẩn bị kỹ lưỡng và trang bị đúng kỹ năng sẽ giúp bạn đối phó hiệu quả với sương mù.
• Kiểm tra dự báo thời tiết: Xem kỹ mục tầm nhìn, lượng mưa và nhiệt độ.
• Thiết bị định vị: Tải bản đồ khu vực về điện thoại để dùng offline. Luôn mang theo la bàn và thiết bị GPS chuyên dụng làm phương án dự phòng.
• Lên kế hoạch chi tiết: Chia sẻ lịch trình, cung đường và thời gian dự kiến của bạn cho một người tin cậy ở nhà.
• Đèn pin đội đầu: Đây là vật dụng bắt buộc. Nó không chỉ giúp bạn nhìn rõ đường đi mà còn giúp người khác trong đoàn nhìn thấy bạn.
• Trang phục nổi bật: Mặc áo khoác, áo mưa có màu sắc sáng như cam, đỏ, vàng. Những màu này giúp bạn nổi bật trong màn sương trắng, giúp đồng đội dễ dàng nhận ra.
• Quần áo chống thấm và nhanh khô: Giữ cơ thể luôn khô ráo là ưu tiên hàng đầu để chống lại cái lạnh và nguy cơ hạ thân nhiệt.
• Đi chậm lại: Giảm tốc độ, bước đi cẩn thận để quan sát và phản ứng với các chướng ngại vật.
• Giữ khoảng cách gần: Đi theo nhóm và luôn giữ các thành viên trong tầm mắt. Thường xuyên giao tiếp để đảm bảo không ai bị tụt lại phía sau.
• Dừng lại khi cần thiết: Nếu sương mù trở nên quá dày đặc khiến bạn không thể thấy đường đi, hãy tìm một vị trí an toàn, bằng phẳng để trú ẩn và chờ cho sương tan bớt. Đừng cố gắng đi tiếp trong điều kiện tầm nhìn bằng không.
• Sử dụng âm thanh: Thống nhất các tín hiệu bằng còi để liên lạc với nhau khi không thể nhìn thấy nhau.
Sương mù và mây khác nhau như thế nào?
Sương mù thực chất là một đám mây ở tầng thấp tiếp xúc trực tiếp với mặt đất.
Làm sao để biết khi nào sương mù sẽ tan?
Sương mù thường tan khi mặt trời lên cao, nhiệt độ tăng và làm bốc hơi các giọt nước li ti trong không khí.
GPS có hoạt động trong sương mù không?
Tín hiệu GPS từ vệ tinh vẫn hoạt động tốt vì sóng vô tuyến có thể xuyên qua hơi nước trong sương mù.
Sương mù không phải lúc nào cũng là kẻ thù. Nó tạo nên những khung cảnh huyền ảo, thơ mộng. Tuy nhiên, việc hiểu rõ và chuẩn bị đối phó với nó là cách để bạn tận hưởng vẻ đẹp đó một cách an toàn nhất.
Để chuẩn bị cho các chuyến đi trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, bạn cần một thiết bị chiếu sáng tin cậy. Xem đèn pin đội đầu tại WeTrek.vn.