Phuộc nhún là gì?

Phuộc nhún hoạt động dựa trên sự kết hợp của hai thành phần chính: lò xo (spring) và bộ phận giảm chấn (damper). Khi bánh xe va vào chướng ngại vật, phuộc sẽ nén lại. Lò xo sẽ hấp thụ lực tác động này. Cùng lúc đó, bộ phận giảm chấn, thường chứa dầu, sẽ kiểm soát tốc độ nén vào và trả ra của lò xo. Điều này ngăn xe đạp nảy lên một cách không kiểm soát, giúp bạn giữ thăng bằng và duy trì tốc độ.

Lò xo là trái tim của phuộc nhún, chịu trách nhiệm chính trong việc hấp thụ lực va chạm. Có hai loại lò xo phổ biến:

• Lò xo không khí (Air Spring): Sử dụng áp suất không khí nén trong một buồng kín. Loại này có ưu điểm là trọng lượng nhẹ và dễ dàng điều chỉnh cho phù hợp với cân nặng của người lái chỉ bằng một chiếc bơm chuyên dụng. Đây là lựa chọn phổ biến cho các dòng xe đạp địa hình băng đồng (XC) và trail.
• Lò xo thép (Coil Spring): Sử dụng một lò xo kim loại cuộn. Loại này nặng hơn nhưng mang lại cảm giác hoạt động mượt mà và ổn định hơn trên các địa hình gồ ghề. Phuộc lò xo thép cũng bền bỉ và ít cần bảo dưỡng. Nó thường được trang bị trên các dòng xe enduro và đổ đèo (downhill).

Nếu lò xo hấp thụ lực, thì bộ phận giảm chấn sẽ kiểm soát lực đó. Nó hoạt động bằng cách đẩy dầu qua các van nhỏ bên trong phuộc. Việc này tạo ra lực cản, làm chậm tốc độ nén và phục hồi của lò xo. Nếu không có bộ phận giảm chấn, chiếc xe của bạn sẽ nảy lên như một quả bóng sau mỗi cú va chạm. Hầu hết các phuộc hiện đại đều cho phép bạn điều chỉnh giảm chấn để phù hợp với địa hình và phong cách lái.

Hiểu rõ các thông số kỹ thuật giúp bạn lựa chọn và tinh chỉnh phuộc nhún một cách hiệu quả nhất.

Hành trình phuộc là quãng đường tối đa mà phuộc có thể nén lại, được đo bằng milimet (mm). Hành trình càng dài, khả năng hấp thụ các chấn động lớn càng tốt. Mỗi loại xe đạp địa hình sẽ phù hợp với một khoảng hành trình nhất định:

• 80mm - 120mm: Phù hợp cho xe đạp băng đồng (XC). Lý tưởng cho các địa hình ít gồ ghề, đường mòn quanh co như các cung đường ở Hồ Tràm hoặc vùng ven Sài Gòn.
• 120mm - 150mm: Dành cho xe đạp trail. Đây là khoảng hành trình đa dụng, đủ sức chinh phục các con đường mòn kỹ thuật vừa phải tại Đà Lạt.
• 150mm - 180mm: Dành cho xe enduro và all-mountain. Khoảng hành trình này giúp bạn tự tin vượt qua các đoạn dốc kỹ thuật, nhiều đá lớn như ở Sapa.
• 180mm trở lên: Chuyên dụng cho xe đổ đèo (downhill), nơi cần khả năng hấp thụ những cú va chạm mạnh nhất.

Ống phuộc là phần ống trượt phía trên. Đường kính của nó ảnh hưởng trực tiếp đến độ cứng và độ bền của phuộc. Đường kính càng lớn, phuộc càng cứng cáp và cho khả năng điều khiển chính xác hơn. Các kích thước phổ biến gồm 32mm cho xe XC, 34-36mm cho xe trail/enduro và 38-40mm cho các dòng xe enduro hạng nặng và downhill.

Các phuộc nhún từ tầm trung đến cao cấp thường có các nút vặn để bạn tinh chỉnh hoạt động của nó:

• Rebound (Phục hồi): Thường là nút vặn màu đỏ, điều chỉnh tốc độ phuộc trả về vị trí ban đầu sau khi nén. Chỉnh rebound chậm giúp bánh xe bám đường tốt hơn trên địa hình kỹ thuật.
• Compression (Nén): Thường là nút vặn màu xanh, điều chỉnh độ cứng của phuộc khi nén vào. Một số phuộc cao cấp còn có điều chỉnh nén tốc độ cao và tốc độ thấp riêng biệt.
• Lockout (Khóa phuộc): Tính năng này cho phép bạn khóa cứng phuộc lại. Nó rất hữu ích khi bạn leo dốc trên đường nhựa hoặc đường bằng phẳng, giúp tối ưu hóa lực đạp mà không bị mất năng lượng do phuộc nhún.

Việc lựa chọn phuộc nhún phụ thuộc vào phong cách đạp xe, ngân sách và sự tương thích với khung xe của bạn.

1. Phong cách đạp xe của bạn

2. Ngân sách

3. Khả năng tương thích với xe

Câu hỏi thường gặp

Tôi có cần khóa phuộc (lockout) không?

Có, tính năng khóa phuộc rất hữu ích khi bạn leo dốc trên đường bằng phẳng để tối ưu hóa sức đạp.

Bao lâu thì nên bảo dưỡng phuộc nhún một lần?

Bạn nên bảo dưỡng cơ bản sau mỗi 50 giờ đạp và bảo dưỡng toàn bộ hàng năm để đảm bảo phuộc hoạt động tốt nhất.

Phuộc lò xo không khí hay lò xo thép tốt hơn?

Phuộc không khí nhẹ và dễ điều chỉnh hơn, còn phuộc thép bền bỉ và cho cảm giác mượt mà hơn trên địa hình gồ ghề.