Triệu chứng mất nước là các dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu nước và điện giải, biểu hiện từ khát nước, mệt mỏi đến chóng mặt, chuột rút.
Mất nước là gì?
Mất nước là tình trạng cơ thể bạn mất nhiều chất lỏng hơn lượng bạn nạp vào. Khi đó, cơ thể không có đủ nước và các chất lỏng khác để thực hiện các chức năng bình thường. Nếu bạn không bù lại lượng chất lỏng đã mất, bạn sẽ bị mất nước. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm khi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời.
Tại sao người đi trekking, dã ngoại dễ bị mất nước?
Khi bạn hoạt động ngoài trời, đặc biệt tại Việt Nam với khí hậu nóng ẩm, nguy cơ mất nước tăng cao vì nhiều lý do:
• Đổ mồ hôi nhiều: Vận động liên tục dưới nắng nóng làm cơ thể tiết mồ hôi để giải nhiệt, dẫn đến mất nước và điện giải nhanh chóng.
• Quên uống nước: Bạn có thể quá tập trung vào việc di chuyển hoặc ngắm cảnh mà quên uống nước đều đặn.
• Không khí khô: Ở những vùng núi cao, không khí loãng và khô hơn làm tăng tốc độ mất hơi nước qua hơi thở.
• Nguồn nước hạn chế: Không phải lúc nào bạn cũng có sẵn nguồn nước sạch, khiến việc bổ sung nước bị trì hoãn.
Nhận biết các triệu chứng mất nước từ nhẹ đến nặng
Mất nước diễn ra theo từng giai đoạn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng giúp bạn xử lý kịp thời và tránh các biến chứng nguy hiểm.
Giai đoạn mất nước nhẹ (Mất 1-3% trọng lượng cơ thể)
Đây là những dấu hiệu đầu tiên và phổ biến nhất. Cơ thể bạn đang gửi tín hiệu cần bổ sung nước ngay lập tức.
• Miệng và môi khô, hơi dính.
• Nước tiểu có màu vàng sẫm và lượng ít hơn bình thường.
• Bắt đầu cảm thấy mệt mỏi hoặc hơi đau đầu.
Giai đoạn mất nước trung bình (Mất 4-6% trọng lượng cơ thể)
Nếu bạn bỏ qua các dấu hiệu nhẹ, tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng lúc này ảnh hưởng rõ rệt đến thể chất và tinh thần.
• Mệt mỏi, uể oải, không còn năng lượng.
• Chuột rút cơ bắp, đặc biệt ở chân và bụng.
• Tim đập nhanh hơn bình thường.
• Khả năng tập trung giảm, dễ cáu gắt.
• Không đi tiểu trong vài giờ.
Giai đoạn mất nước nặng (Mất trên 6% trọng lượng cơ thể)
Đây là tình trạng cấp cứu y tế. Các triệu chứng cho thấy cơ thể đang suy kiệt và các cơ quan nội tạng có thể bị tổn thương. Bạn cần được trợ giúp y tế ngay lập tức.
• Cảm thấy rất khát nước hoặc ngược lại, không thể uống được.
• Lú lẫn, mất phương hướng.
• Da khô, khi véo lên không đàn hồi trở lại vị trí cũ.
• Có thể bị ngất hoặc mất ý thức.
Ví dụ thực tế tại Việt Nam
Một nhóm bạn trekking cung Tà Năng - Phan Dũng vào mùa khô. Trời nắng gắt, địa hình nhiều đồi trọc. Một thành viên chỉ mang theo 1.5 lít nước cho cả ngày đi. Đến giữa chiều, anh ta bắt đầu than đau đầu, bước đi chậm lại và bị chuột rút ở bắp chân. Nước tiểu của anh có màu vàng đậm như trà. Đó là những triệu chứng rõ ràng của mất nước mức độ trung bình.
Một ví dụ khác là khi leo núi Bà Đen, Tây Ninh. Dù quãng đường ngắn, dốc cao và nắng nóng khiến nhiều người đổ mồ hôi rất nhiều. Những ai chủ quan không mang đủ nước thường cảm thấy chóng mặt, tim đập nhanh khi gần lên đến đỉnh. Đây là dấu hiệu cơ thể đang thiếu nước nghiêm trọng.
Cách xử lý và phòng ngừa mất nước khi đi outdoor
Xử lý khi có triệu chứng
• Dừng lại ngay: Ngừng mọi hoạt động thể chất.
• Tìm nơi mát mẻ: Di chuyển vào trong bóng râm.
• Bù nước từ từ: Uống nước lọc hoặc dung dịch điện giải từng ngụm nhỏ, không uống quá nhanh.
• Làm mát cơ thể: Dùng khăn ướt lau mặt, cổ và các vùng da khác.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu tình trạng không cải thiện hoặc xấu đi, cần tìm kiếm sự trợ giúp.
Phòng ngừa chủ động
• Uống nước trước khi khát: Đừng đợi đến khi cảm thấy khát mới uống. Hãy uống nước đều đặn trong suốt hành trình.
• Mang đủ nước: Tính toán lượng nước cần thiết cho chuyến đi. Quy tắc chung là uống 0.5 đến 1 lít nước cho mỗi giờ vận động.
• Sử dụng túi nước: Túi nước có vòi giúp bạn uống nước dễ dàng và thường xuyên hơn khi đang di chuyển.
• Bổ sung điện giải: Mang theo viên sủi hoặc gói bột điện giải để pha vào nước, giúp bù lại các khoáng chất mất đi qua mồ hôi.
• Trang bị bộ lọc nước: Đối với các chuyến đi dài ngày, một bộ lọc nước cá nhân giúp bạn có nguồn nước sạch từ suối, sông.
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Nước tiểu màu gì cho thấy cơ thể đủ nước?
Nước tiểu màu vàng nhạt như rơm hoặc trong suốt cho thấy bạn đã uống đủ nước.
Uống nước ngọt có ga thay nước lọc được không?
Không nên, vì đường và caffeine trong nước ngọt có thể làm tình trạng mất nước tệ hơn.
Khi nào cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế?
Bạn cần trợ giúp y tế ngay khi có các triệu chứng mất nước nặng như lú lẫn hoặc ngất xỉu.
Chuẩn bị cho chuyến đi tiếp theo của bạn thật kỹ lưỡng. Xem bình nước, túi nước và bộ lọc nước tại WeTrek.vn.