Dự báo thời tiết là gì?

Dự báo thời tiết là khoa học dự đoán các điều kiện khí quyển, giúp bạn chuẩn bị trang phục và lịch trình phù hợp cho chuyến đi outdoor.

Dự báo thời tiết là việc áp dụng khoa học và công nghệ để dự đoán trạng thái của khí quyển tại một thời điểm và một địa điểm nhất định trong tương lai. Con người đã cố gắng dự đoán thời tiết một cách không chính thức trong nhiều thiên niên kỷ, nhưng việc dự báo chính thức chỉ bắt đầu từ thế kỷ 19.

Các dự báo hiện đại được tạo ra bằng cách thu thập dữ liệu về trạng thái hiện tại của khí quyển. Các dữ liệu này đến từ nhiều nguồn như trạm quan측 mặt đất, bóng thám không, radar và vệ tinh. Sau đó, các mô hình máy tính phức tạp sẽ xử lý những dữ liệu này để đưa ra các dự đoán về nhiệt độ, lượng mưa, gió và các yếu tố khác. Độ chính xác của dự báo phụ thuộc vào chất lượng dữ liệu đầu vào và độ phức tạp của mô hình dự báo.

Đối với người tham gia các hoạt động ngoài trời, dự báo thời tiết không chỉ là thông tin tham khảo. Nó là một công cụ thiết yếu để đảm bảo an toàn và thành công cho chuyến đi. Việc nắm rõ thông tin thời tiết giúp bạn:

• An toàn: Thời tiết xấu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tai nạn ngoài trời. Dự báo giúp bạn tránh được các mối nguy hiểm như bão, lũ quét, sét đánh, gió lớn và sương mù dày đặc. Nó cho phép bạn thay đổi lịch trình hoặc hủy chuyến đi khi cần thiết.

• Chuẩn bị: Biết trước nhiệt độ, khả năng mưa hay nắng gắt giúp bạn lựa chọn đúng quần áo, giày dép và dụng cụ. Bạn sẽ biết cần mang theo áo mưa, áo ấm, kem chống nắng hay đủ nước uống, giúp chuyến đi thoải mái hơn.

• Lập kế hoạch: Dự báo thời tiết cho phép bạn lên kế hoạch hoạt động hiệu quả. Bạn có thể chọn ngày có thời tiết tốt nhất để leo núi, chọn thời điểm ít gió để chèo thuyền, hoặc sắp xếp các hoạt động trong nhà nếu dự báo có mưa.

• Tối ưu trải nghiệm: Một chuyến đi với thời tiết đẹp sẽ mang lại trải nghiệm tốt hơn. Bạn có cơ hội ngắm nhìn quang cảnh rõ ràng, chụp những bức ảnh đẹp và tận hưởng trọn vẹn thiên nhiên mà không bị cản trở bởi các yếu tố thời tiết khắc nghiệt.

Khi xem dự báo cho chuyến đi, bạn cần chú ý đến các thông số sau:

• Nhiệt độ (°C): Xem cả nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong ngày. Chú ý đến nhiệt độ cảm nhận thực tế (RealFeel) vì nó tính cả yếu tố gió và độ ẩm.

• Khả năng mưa (%): Tỷ lệ phần trăm này cho biết xác suất có mưa tại một khu vực. Con số trên 50% cho thấy khả năng mưa cao, bạn cần chuẩn bị đồ chống nước.

• Lượng mưa (mm): Cho biết lượng nước mưa dự kiến. Lượng mưa lớn trong thời gian ngắn có thể gây sạt lở hoặc lũ quét ở vùng đồi núi.

• Tốc độ và hướng gió (km/h): Gió mạnh làm tăng cảm giác lạnh (wind chill), gây khó khăn khi di chuyển và có thể làm đổ lều trại. Hướng gió quan trọng cho các hoạt động như chèo thuyền, dù lượn.

• Độ ẩm (%): Độ ẩm cao làm bạn cảm thấy nóng bức và khó chịu hơn, mồ hôi khó bay hơi. Độ ẩm thấp làm da và cổ họng bị khô nhanh chóng.

• Chỉ số UV: Thể hiện mức độ bức xạ tia cực tím. Chỉ số từ 6 trở lên đòi hỏi bạn phải có biện pháp chống nắng đầy đủ như mũ, kính râm và kem chống nắng.

Để có thông tin chính xác nhất, bạn nên kết hợp nhiều nguồn và chọn các kênh chuyên biệt.

• Tham khảo chéo nhiều nguồn: Đừng chỉ dựa vào một ứng dụng hoặc một trang web. Hãy so sánh thông tin từ 2-3 nguồn khác nhau như AccuWeather, Windy, The Weather Channel hoặc ứng dụng thời tiết mặc định trên điện thoại.

• Ưu tiên các nguồn địa phương: Tìm đến trang web của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia hoặc đài khí tượng của tỉnh nơi bạn sắp đến. Các nguồn này thường có dữ liệu chính xác hơn cho khu vực cụ thể.

• Sử dụng ứng dụng chuyên dụng: Các ứng dụng như Windy cung cấp bản đồ trực quan về gió, mưa, mây và áp suất. Nó cho phép bạn xem dự báo chi tiết theo từng giờ và ở các độ cao khác nhau, rất hữu ích khi leo núi.

• Hiểu về vi khí hậu: Thời tiết ở chân núi có thể khác hoàn toàn so với trên đỉnh. Hãy tìm hiểu thông tin từ những người đi trước hoặc người dân địa phương về các đặc điểm thời tiết riêng của khu vực đó.

• Leo Fansipan (Lào Cai): Thời tiết trên đỉnh Fansipan thay đổi rất nhanh và khắc nghiệt hơn nhiều so với thị xã Sa Pa. Bạn phải kiểm tra dự báo cho độ cao trên 3,000m, chú ý đến tốc độ gió, khả năng có băng giá vào mùa đông và nhiệt độ có thể xuống dưới 0°C.

• Trekking Tà Năng - Phan Dũng (Lâm Đồng, Bình Thuận): Vào mùa mưa (tháng 5 - 11), việc xem dự báo lượng mưa là cực kỳ quan trọng. Mưa lớn làm đường mòn trơn trượt và làm tăng nguy cơ lũ quét ở các con suối, có thể khiến bạn bị cô lập.

• Chèo kayak Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh): Trước khi ra khơi, bạn phải kiểm tra dự báo gió và cảnh báo bão từ Biển Đông. Gió lớn tạo ra sóng cao gây nguy hiểm, trong khi bão có thể xuất hiện đột ngột trong mùa hè.

• Chỉ xem dự báo một lần: Thời tiết liên tục thay đổi. Bạn cần kiểm tra cập nhật hàng ngày, thậm chí vài giờ một lần trước và trong suốt chuyến đi.

• Tin vào dự báo của thành phố cho vùng núi: Dự báo thời tiết cho Hà Nội sẽ không chính xác cho Vườn Quốc gia Ba Vì. Bạn cần tìm dự báo cụ thể cho địa điểm của mình.

• Bỏ qua các chỉ số phụ: Nhiều người chỉ xem nhiệt độ mà quên mất tốc độ gió hay độ ẩm. Gió mạnh sẽ làm bạn lạnh hơn nhiều so với nhiệt độ thực tế.

• Không có kế hoạch B: Dự báo luôn có sai số. Luôn chuẩn bị sẵn phương án dự phòng cho trường hợp thời tiết xấu hơn dự kiến.

• Khí hậu (Climate): Là các kiểu thời tiết trung bình trong một khu vực trong một thời gian dài. Ví dụ, khí hậu miền Bắc Việt Nam có bốn mùa rõ rệt.

• Vi khí hậu (Microclimate): Là điều kiện khí quyển của một khu vực rất nhỏ, khác biệt với khu vực xung quanh. Ví dụ, khí hậu trong một thung lũng có thể ẩm và mát hơn trên sườn đồi gần đó.

• Gió giật (Wind Gust): Là sự gia tăng đột ngột và ngắn hạn của tốc độ gió, thường gây nguy hiểm hơn gió đều.

Tôi nên xem dự báo thời tiết trước chuyến đi bao lâu?

Bạn nên bắt đầu theo dõi dự báo 5-7 ngày trước chuyến đi và kiểm tra cập nhật hàng ngày cho đến ngày khởi hành.

Dự báo thời tiết có chính xác 100% không?

Không, dự báo thời tiết luôn có sai số, đặc biệt ở vùng núi, nên bạn cần chuẩn bị phương án dự phòng.

Xem các loại áo khoác chống nước và phụ kiện đi mưa tại WeTrek.vn.