Các tín đồ đam mê khám phá hang động hẳn sẽ không thể không biết đến Quảng Bình, nơi được mệnh danh như là vương quốc của những hang động khi mà lần lượt nhiều hang động lớn được khám phá và nổi danh khắp thế giới. Trong đó phải kể đến Sơn Đòong, hang động đã đưa Quảng Bình thành một điểm ‘hot’ trên bản đồ du lịch thế giới.
Trong những hang động ở Quảng Bình, phải kể đến Sơn Đòong. Và trong hành trình khám phá Sơn Đòong thì Hang Én sẽ là lựa chọn lý tưởng nếu bạn luôn ấp ủ được băng rừng lội suối, qua đêm trong hang, ngắm những kiệt tác thạch nhũ do thiên nhiên tạo nên.
Tuy nhiên, Sơn Đòong, không phải ai mơ ước cũng có thể thực hiện được vì điều kiện ngân sách, điều kiện sức khỏe và tour thường xuyên kín chỗ. Nếu bạn vẫn luôn ấp ủ được băng rừng lội suối, qua đêm trong hang, ngắm những kiệt tác thạch nhũ do thiên nhiên tạo nên và thực hiện một phần trong hành trình khám phá Sơn Đòong thì Hang Én sẽ là lựa chọn không thể nào hợp lý hơn.
Cắm trại bên trong Hang Én.
Nước nhỏ tạo những núi đá tí hon.
1. Mùa nào thích hợp để trải nghiệm Hang Én?
Nằm sâu trong quần thể núi đá vôi thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và phải trải qua đoạn đường băng đèo, lội suối gần 11 km, để đảm bảo an toàn Hang Én chỉ thích hợp để khám phá vào mùa khô từ khoảng tháng 4 đến tháng 8 hàng năm vì mực nước ở các con suối trong rừng và sông ngầm ở hang đã hạ thấp. Và đặc biệt vào mùa này, bạn sẽ bắt gặp bướm lượn từng đàn men bờ suối tựa hồ như bước vào chốn bồng lai.
Nhóm chúng tôi gồm 3 cô gái đến từ Huế quyết tâm thực hiện chuyến đi mơ ước bấy lâu ngay khi mùa khô vừa đến. Đó là khoảng đầu tháng Tư.
2. Đi hang Én cần chuẩn bị gì?
Sức khỏe: Cả đi và về bạn sẽ phải vượt qua gần 22 km, trong đó có thử thách dốc Ba Giàng cao, dài và dễ trơn trượt, điểm khởi đầu cho hành trình đi bộ vào rừng sâu. Vì vậy, bạn cần luyện tập sức khỏe và đặc biệt nên đi bộ nhiều trước chuyến đi ít nhất 2 tuần. Mặc dù vẫn tập thể dục thường xuyên nhưng để giảm căng cơ, ngày nào mình cũng đi bộ gần 5 km liên tục trong hơn nửa tháng trước khi đi hang Én.
Đặt trước tour Hang Én: Vì rừng sâu hiểm trở, địa hình phức tạp nên bạn bắt buộc thải tham gia tour. Hiện nay chỉ có một vài công ty được cấp phép khai thác tour Hang Én. Công ty mà chúng tôi chọn đặt là công ty Oxalis mà chúng tôi chọn đặt tour có đội ngũ hướng dẫn viên kinh nghiệm và đội khuân vác mang vác lều trại và thức ăn. Tour có từ 10 – 16 khách sẽ có 1 hướng dẫn và 8 porter (khuân vác).
Nhóm mình đặt tour qua website và thanh toán trước một tháng. Khi đặt tour, công ty du lịch sẽ gửi các thông tin và lưu ý qua email.
Áo quần và tư trang: Nên mặc áo dài tay, quần dài nhẹ, nhanh khô và thấm hút mồ hôi tốt, và chuẩn bị ít nhất 2 – 3 đôi tất dài (vớ) để tránh côn trùng cắn. Ngoài bộ áo quần mặc trên người, bạn nên chuẩn bị thêm một bộ để thay khi ngủ lại trong hang. Bạn có thể sử dụng giày do công ty du lịch trang bị (kiểu giày đi rừng của bộ đội) hoặc tự trang bị giày loại giày trekking dễ thoát nước vì suốt đoạn đường giày của bạn sẽ bạn sẽ liên tục sục trong nước. Ba lô, mũ (nón), một đôi dép để đi khi ở lại khu vực cắm trại trong hang, đồ bơi kem chống nắng, kem và bàn chải đánh răng, bình xịt côn trùng, bình nước và ít đồ ngọt (bánh, kẹo) phòng khi bạn cần tiếp thêm năng lượng. Lưu ý, áo quần và tư trang nên ở mức tối thiểu và gọn nhẹ.
Camera/ điện thoại: Nên sạc đầy pin để lưu lại những khoảnh khắc đáng nhớ.
Khách sạn: Ngoài một đêm cắm trại trong Hang Én, để nghỉ ngơi và tiện di chuyển, bạn nên nghỉ lại ở một khách sạn gần Công ty du lịch ít nhất một đêm trước khi đi và sau khi về từ Hang Én (nếu cần). Quanh khu vực Phong Nha có nhiều nhà nghỉ, khách sạn với nhiều mức giá khác nhau.
3. Hành trình 2 ngày 1 đêm trong rừng sâu với bao nhiêu trải nghiệm mới mẻ
Ngày 1
Đúng 8 giờ sáng, chúng tôi đã có mặt tại điểm hẹn trong khuôn viên công ty Du Lịch, thưởng thức một ly cà phê thơm ngon trong khi phóng tầm mắt ngắm khung cảnh yên bình của làng quê Quảng Bình bên dòng sông Son.
Sông Son và làng quê ven sông nhìn từ sân vườn của công ty du lịch.
Khoảng chừng 15 phút sau, hướng dẫn viên phụ trách đoàn điểm danh các thành viên có mặt trong đoàn, giới thiệu về Hang Én, những lưu ý về an toàn cho chuyến đi và trao Phiếu miễn trừ trách nhiệm để các thành viên đoàn ký vào. Sau đó, chúng tôi nhận các vật dụng được trang bị bởi công ty du lịch như mũ bảo hộ, đèn pin, túi chống thấm, và cả giày. Một vài thành viên đoàn cũng thay lại trang phục cho phù hợp.
Chừng hơn 9 giờ, xe đưa cả đoàn băng đường mòn để đến với điểm xuất phát của cuộc hành trình là khu vực trạm kiểm lâm tại Km 35 trên đường Hồ Chí Minh Tây. Khoảng 10 giờ, chúng tôi chính thức bắt đầu cuộc hành trình bằng việc đổ dốc Ba Giàng với đoạn đường hơn 1.5 km.
Các thành viên trong đoàn giữ khoảng cách gần nhau.
Những khe suối nhỏ nằm rải rác trên đường đi.
Băng qua một khe suối nhỏ chúng tôi đã nhìn thấy những đàn bướm đầu tiên.
Những chú bượm tụm lại thành đàn ven suối.
Lúc 12 giờ 30 cả đoàn nghỉ chân và ăn trưa. Một vài porter đã đến địa điểm dừng chân, trải bạt và bày biện thức ăn. Bữa trưa gồm có bánh mì, xúc xích, phô mai, dưa leo, cà chua và tương ớt ăn kèm. Ngoài ra còn có các loại trái cây và các loại bánh khô như bánh gạo và bánh oreo. Bữa trưa đạm bạc nhưng cũng đủ để chúng tôi bổ sung và nạp đầy năng lượng. Các thành viên trong đoàn cũng tranh thủ làm quen và chuyện trò với nhau nhiều hơn.
Bữa trưa dã ngoại trong rừng.
Sau bữa trưa, trong khi khách chuẩn bị tiếp tục hành trình tiến về bản Đòong thì các anh porter thu dọn bạt, thức ăn còn thừa và rác. Không chỉ không để lại một tí rác nào dọc đường mà hễ thấy rác ni lông hay chai nhựa các anh cũng thu nhặt vào gùi sau lưng.
Thoáng chốc, bản Đòong với hơn chục ngôi nhà đơn sơ, mộc mạc nằm thọt lõm giữa những ngọn núi cũng hiện ra trước mắt chúng tôi. Những nụ cười thân thiện, chân chất của người dân đồng bào dân tộc Bru-Vân Kiều làm xóa tan những mệt mỏi của đoạn đường dài phía sau. Chừng 15 phút nghỉ ngơi ở bản, chúng tôi có cơ hội biết thêm về Bản Đòong, về cuộc sống dựa vào những búp măng rừng, những con cá suối, rau quả tự canh tác và gia sức tự chăn nuôi.
Bản Đòong trơ trọi giữa núi rừng.
Dân bản cũng tự tạo ra những thú tiêu khiển cho riêng mình.
Tạm biệt bản làng, đoàn chúng tôi tiếp tục cuốc bộ qua nhiều con dốc, con suối nữa. Cứ chốc chốc lại bắt gặp những đoàn bướm nhiều màu sắc khiến ai cũng thích thú.
Đến khoảng 3 giờ chiều, cửa Hang Én ở lưng chừng núi hướng ra đã dần dần hiện ra. Hang Én có cả thảy 3 cửa hang, một cửa ở lưng chừng núi như ảnh phía dưới, 2 cửa ở chân núi mặt trước và mặt sau. Cửa hang mặt sau là lối đi trong hành trình vào hang Sơn Đòong.
Vách núi Hang Én.
ù đã thấm mệt nhưng khuôn mặt ai nấy đều lộ vẻ háo hức. Khi cách cửa hang hơn 500 m, cả đoàn dừng lại để đội mũ bảo hiểm và đảm bảo chắc chắn đèn pin đội đầu hoạt động tốt trước khi vào hang.
Chuẩn bị vào hang.
Cửa hang khuất sau những bụi lau sậy cao quá đầu người. Khi đoàn chúng tôi đến đã có một nhóm khác cắm trại ở cửa hang. Nghe hướng dẫn bảo là nhóm này đến từ một công ty du lịch khác, họ không được cấp phép cắm trại trong hang nên chỉ dựng lều trại gần cửa hang. Trong làn khói mờ ảo, chúng tôi tưởng như đang quay ngược thời gian trở về thời tiền sử của cổ nhân.
Cửa hang.
Qua cửa hang là dòng sông ngầm. Từ phía trong nhìn ra có thể dễ dàng nhận thấy trụ đá khổng lồ ngăn đôi cửa hang dài gần 100m.
Cửa hang Nhìn từ phía trong.
Cả đoàn tiếp tục băng qua một con dốc cao, vách đã lổm chổm. Từ trên dốc nhìn xuống là khu vực cắm trại qua đêm của cả đoàn. Bãi bồi nhô lên giữa màu nước xanh ngọc bích.
Bãi cắm trại.
Các lều trại được dựng cách nhau tầm 2 m, mặt hướng về hồ nước phía trước. Ánh sáng chiều đến từ cửa hang trên vách núi giúp chúng tôi dễ dàng nhìn thấy những tảng đá muôn hình dạng xếp chồng lên nhau. Trần hang cao hơn gần cả 100 m, có nơi gần 170 m, thoáng đãng với nhiều thạch nhũ và những hốc đá nơi chim én làm tổ. Những con chim én ríu rít chao liệng vang dội trong những vách đá tựa hồ như một bản giao hưởng.
Hang Én trước đây từng là nơi trú ngụ của người Arem với tập tục ăn Én. Người Arem nay đã được chuyển đến để định cư ở khu vực khác nhưng cứ đến rằm tháng Năm họ vẫn trở lại hang để tổ chức Lễ hội Ăn chim Én.
Đôi chim én rúc trong cát được chúng tôi bắt sau đó thả ra.
Khi chúng tôi nhận lều và cất hành lý cũng chừng 4 giờ chiều. Khoát lên mình bộ đồ bơi, chúng tôi tha hồ ngụp lặn trong làn nước mát sau ngày dài thử thách và tận hưởng cảm giác được massage bởi những đàn cá nhỏ và cát mịn dưới chân.
Massage cá.
Ánh sáng cuối ngày lịm dần đi, một vài ánh đèn được thắp sáng từ bình ác quy cũng là lúc chúng tôi dùng bữa tối trong ánh lửa bập bùng và mùi thịt nướng thơm phức. Bữa tối đạm bạc có cơm, canh, rau, thịt và muối chấm đặc biệt được đầu bếp bản địa chế biến với một vài loại rau rừng. Cả đoàn quây quần bên nhau, tiếng nói tiếng cười khuấy động cả màn đêm.
Một đêm ngủ trong Hang Én đối với tôi mà nói là một trải nghiệm không thể nào quên. Trên triền cát, trong màn đêm tĩnh mịch, giữa rừng thẳm hang sâu, tôi nằm đây với những cảm xúc khó tả, trải nghiệm từng giây từng phút hơi thở của thiên nhiên, lắng nghe tiếng vọng của núi rừng, tưởng chừng như tay đang chạm vào mặt đá mát lạnh trong hang và chìm sâu vào giấc ngủ ngon.
Ngày 2
Những tiếng chim líu lo thức chúng tôi dậy, ai ai cũng cảm thấy sảng khoái tràn đầy năng lượng. Trước bữa ăn sáng, hướng dẫn đưa cả đoàn leo qua vài vách núi để lên cao nơi có thể nhìn thấy toàn cảnh Hang Én trong ánh sáng ngày mới, để lại phía dưới những túp lều như những cây nấm tí hon.
Đón chào những tia sáng ngày mới.
Cả đoàn không quên cùng nhau lưu lại khoảnh khắc trong một tấm hình trên vách đá cheo leo. Từ đây, mọi người tha hồ chụp ảnh tạo dáng.
Lưu lại khoảnh khắc.
Sau đó chúng tôi trở lại bãi cắm trại, ăn sáng với một ít trái cây, bánh crepe và nem cuốn chiên giòn.
Bữa sáng.
Vào 8 giờ, cả đoàn lại trang bị mũ bảo hiểm và đèn pin đội đầu sẵn sàng để khám phá hang theo hướng sau. Trong hang có rất nhiều thạch nhũ, măng đá lạ mắt đã hình thành cả trăm năm tuổi. Vừa tháp tùng đoàn, hướng dẫn viên vừa giới thiệu sự hình thành cũng niên đại của những thạch nhũ quan trọng đã được các nhà địa chất đo đạt năm tuổi.
Cả đoàn chăm chú lắng nghe hướng dẫn giới thiệu.
Cả đoàn cẩn trọng băng qua các nhánh sông ngầm trong hang, có nơi nước ngập quá đầu gối. Trên các mô đất còn neo lại nhiều cây gỗ khô do dòng nước vào mùa mưa lũ cuốn vào hang.
Cửa sau của Hang Én cũng đẹp và hùng vĩ không kém. Hang đá cao tạo vòm, để lộ phía sau là một khu rừng nguyên sinh rậm rạp. Đây chính là nơi ghi hình trong những thước phim Pan và vùng đất Neverland kỳ bí và còn được gọi là cửa ngõ duy nhất để đi Sơn Đòong.
Nước giọt từ trần hang xuống làm cát xói mòn tạo thành những cột cát nhỏ với một miếng sỏi nằm trên chỉ có thể tìm thấy ở khu vực cửa hang sau. Vào mùa mưa lũ, những bãi cột cát này sẽ bị nước cuốn trôi rồi lại hình thành lại vào mùa khô.
Hành trình trở về cùng lộ trình nhưng có phần gian nan hơn. Khác với lúc thả dốc khởi đầu hành trình, cũng chặng đường hơn 1.5 km nhưng phải vượt dốc Ba Giàng khiến ai cũng thấm mệt, mồ hôi lã chả. Đi đoạn, nghỉ đoạn, chúng tôi khích lệ, cổ vũ nhau cùng leo dốc và cuối cùng cũng đến địa điểm ban đầu (khoảng hơn 3 giờ chiều) nơi mà bia, nước ngọt và nước suối ướp lạnh chờ sẵn chào đón chúng tôi trở về nhưng những người hùng. Mọi người vỗ tay chúc mừng nhau với ánh mắt và nụ cười rạng rỡ. Xe đưa chúng tôi quay lại văn phòng công ty du lịch khoảng 5 giờ chiều và mọi người chia tay nhau tại đây.
4. Được gì sau chuyến đi Hang Én?
Có bao nhiều điều mới mẻ, bao nhiêu trải nghiệm, kinh nghiệm đáng quý mà tôi học được sau hành trình 2 ngày 1 đêm này. Đó là:
Vượt qua thử thách, chiến thắng bản thân: Trước Hang Én, tôi chưa bao giờ trekking một đoạn đường dài có địa hình khác nhau như vậy. Leo qua những con dốc, băng qua những con suối tôi có cảm giác chinh phục được thử thách, chiến thắng được bản thân mình.
Tình bạn, tinh thần đoàn kết: 2 ngày không quá dài, nhưng suốt chừng ấy thời gian 20 con người (kể cả khách, hướng dẫn và porter) đã luôn sát cánh bên nhau, chia sẻ những thách thức, khó khăn cũng như niềm vui và hạnh phúc.
Kiến thức, hiểu biết mới về Hang Én, về hang động, về núi rừng Quảng Bình, về Bản Đòong và cả những kinh nghiệm khi đi trekking trong rừng sâu.
Những trải nghiệm độc đáo, những hình ảnh tuyệt đẹp đã hằn sâu trong tâm trí. Giờ đây, bất cứ khi nào tôi cũng có thể tưởng tượng đến những đoạn đường, những đàn bướm, những con suối, các cửa hang và những khung cảnh Hang Én.
Tùng Nguyễn - TraVeLoKa