Bình khí lặn (Scuba Tank) là bình chứa khí nén cho phép bạn thở dưới nước, một thiết bị sinh tồn thiết yếu cho mọi chuyến lặn biển.
Bình khí lặn (Scuba Tank) là gì?
Bình khí lặn (Scuba Tank) là một bình chứa hình trụ làm bằng kim loại, dùng để lưu trữ khí thở đã được nén dưới áp suất cao. Chức năng chính của nó là cung cấp nguồn khí ổn định cho người lặn trong suốt thời gian ở dưới nước. Đây là thành phần trung tâm của hệ thống thiết bị lặn bình khí (SCUBA), quyết định trực tiếp đến sự an toàn và thời gian lặn của bạn.
Bình khí kết nối trực tiếp với bộ điều áp (regulator), bộ phận giúp giảm áp suất khí từ bình xuống mức an toàn để bạn có thể hít thở. Thiếu bình khí, bạn không thể thực hiện một chuyến lặn biển đúng nghĩa.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Một bình khí lặn có cấu tạo đơn giản nhưng được chế tạo với độ chính xác cao để đảm bảo an toàn tuyệt đối dưới áp suất lớn. Các bộ phận chính bao gồm:
Thân bình (Cylinder Body)
Đây là phần lớn nhất, chứa toàn bộ khí nén. Thân bình thường được làm từ hợp kim nhôm hoặc thép cường lực. Mỗi vật liệu có những đặc tính riêng, ảnh hưởng đến trọng lượng, độ nổi và độ bền của bình.
Cổ bình và Van (Cylinder Neck and Valve)
Cổ bình là phần đỉnh của thân bình, có ren để lắp van. Van bình là một cụm cơ khí phức tạp, có vai trò kiểm soát dòng khí ra vào. Nó có một núm vặn để bạn đóng hoặc mở nguồn cung cấp khí. Van cũng là điểm kết nối giữa bình khí và bộ điều áp. Hầu hết các bình lặn hiện đại tại Việt Nam sử dụng van Yoke (A-Clamp) hoặc van DIN, phù hợp với các loại điều áp phổ biến.
Nguyên lý hoạt động
Không khí được nén vào bình tại một trạm nạp khí chuyên dụng cho đến khi đạt áp suất làm việc quy định, thường là 200 bar. Khi bạn mở van, khí nén sẽ đi qua bộ điều áp. Bộ điều áp thực hiện nhiệm vụ giảm áp suất khí xuống ngang với áp suất môi trường xung quanh, giúp bạn hít thở một cách tự nhiên.
Các loại bình khí lặn phổ biến
Hai loại bình khí lặn phổ biến nhất được phân loại dựa trên vật liệu chế tạo: bình nhôm và bình thép.
Bình nhôm (Aluminum Tanks)
Đây là loại bình phổ biến nhất tại các trung tâm lặn dịch vụ ở những vùng biển nhiệt đới như Nha Trang, Phú Quốc, Côn Đảo.
- Ưu điểm: Giá thành rẻ hơn, chống ăn mòn tốt trong môi trường nước mặn. Trọng lượng trên cạn nhẹ hơn bình thép.
- Nhược điểm: Thành bình dày hơn nên cồng kềnh hơn so với bình thép cùng dung tích. Bình có xu hướng nổi lên khi gần cạn khí, đòi hỏi người lặn phải điều chỉnh độ nổi tốt hơn.
Bình thép (Steel Tanks)
Bình thép được những người lặn có kinh nghiệm hoặc thợ lặn kỹ thuật ưa chuộng.
- Ưu điểm: Bền hơn, chống va đập tốt hơn. Thành bình mỏng hơn nên nhỏ gọn hơn bình nhôm cùng dung tích. Bình luôn có độ nổi âm, kể cả khi cạn khí, giúp người lặn giảm bớt lượng chì cần mang theo.
- Nhược điểm: Giá thành cao hơn. Nặng hơn khi ở trên cạn. Yêu cầu bảo quản kỹ lưỡng hơn để chống gỉ sét, đặc biệt là phải súc rửa bằng nước ngọt sau mỗi lần lặn biển.
Các thông số cần biết khi chọn bình khí lặn
Khi chọn hoặc thuê bình khí, bạn cần chú ý đến các thông số được dập nổi trên cổ bình. Chúng cung cấp thông tin quan trọng về an toàn và hiệu suất.
Dung tích (Capacity): Thể tích bên trong của bình, thường được tính bằng lít (L) ở châu Âu hoặc cubic feet (cu ft) ở Mỹ. Một bình 12L (tương đương 80 cu ft) là kích thước tiêu chuẩn cho lặn giải trí.
Áp suất làm việc (Working Pressure): Áp suất tối đa mà bình được phép nạp, thường là 200 bar (khoảng 3000 psi) hoặc 232 bar. Không bao giờ được nạp khí vượt quá áp suất này.
Ngày kiểm định thủy tĩnh (Hydrostatic Test Date): Một con dấu ghi tháng và năm bình được kiểm tra độ bền chịu áp suất. Theo quy định quốc tế, bình khí phải được kiểm định lại sau mỗi 5 năm.
Ngày kiểm tra trực quan (Visual Inspection Date): Một miếng dán cho biết thời điểm bình được kiểm tra bên trong và bên ngoài gần nhất để phát hiện ăn mòn hoặc hư hỏng. Việc này cần thực hiện hàng năm.
Câu hỏi thường gặp
Một bình khí lặn dùng được trong bao lâu?
Thời gian sử dụng phụ thuộc vào dung tích bình, độ sâu lặn và nhịp thở của người lặn, thường từ 30 đến 60 phút.
Bình khí lặn chứa khí gì?
Bình khí lặn thường chứa không khí nén thông thường, nhưng cũng có thể chứa hỗn hợp khí Nitrox để kéo dài thời gian lặn ở một số độ sâu nhất định.
Tôi có thể mang bình khí lặn lên máy bay không?
Bạn chỉ có thể mang bình khí lặn lên máy bay dưới dạng hành lý ký gửi khi bình đã được xả hết khí và tháo van ra khỏi cổ bình.
Hiểu rõ về bình khí lặn giúp bạn tự tin hơn và đảm bảo an toàn cho mỗi hành trình khám phá đại dương. Xem các mẫu Bình khí lặn & Phụ kiện chính hãng tại WeTrek.vn.