Cáng cứu hộ (Litter/Stretcher) là gì?

Cáng cứu hộ (Litter/Stretcher) là thiết bị chuyên dụng để vận chuyển người bị thương một cách an toàn ra khỏi địa hình hiểm trở, nơi cáng y tế thông thường không thể tiếp cận.

Cáng cứu hộ, hay còn gọi là Litter hoặc Stretcher trong tiếng Anh, là một công cụ thiết yếu trong các hoạt động cứu nạn, đặc biệt ở môi trường ngoài trời. Chức năng chính của nó là vận chuyển người bị thương hoặc gặp nạn từ những vị trí khó tiếp cận đến nơi an toàn để chăm sóc y tế. Không giống như cáng y tế thường thấy trong bệnh viện, cáng cứu hộ được thiết kế để chịu được các điều kiện khắc nghiệt của địa hình tự nhiên như núi đá, rừng rậm, hang động hay sông suối.

Thiết bị này ưu tiên sự ổn định và an toàn cho nạn nhân trong suốt quá trình di chuyển phức tạp. Cấu trúc của nó thường bao gồm một khung cứng hoặc bán cứng, hệ thống đai an toàn để cố định người nằm trên, và các điểm gắn dây để phục vụ cho việc kéo, hạ hoặc vận chuyển bằng trực thăng.

Trong các chuyến đi trekking, leo núi hay thám hiểm, tai nạn có thể xảy ra bất ngờ. Một chiếc cáng cứu hộ là phương tiện quan trọng để xử lý các tình huống khẩn cấp. Vai trò của nó bao gồm:

• Sơ tán nạn nhân hiệu quả: Giúp đưa người bị thương ra khỏi các khu vực nguy hiểm như hẻm núi, vách đá, hoặc địa hình gồ ghề một cách nhanh chóng.

• Bảo vệ nạn nhân: Thiết kế chắc chắn của cáng giúp cố định cột sống và các chi bị tổn thương, hạn chế các chấn thương thứ cấp trong quá trình di chuyển.

• Hỗ trợ đội cứu hộ: Giúp phân bổ lực khiêng, giảm bớt gánh nặng cho đội cứu hộ và cho phép họ di chuyển nạn nhân qua quãng đường dài với ít rủi ro hơn.

Ví dụ thực tế, trong các hoạt động cứu hộ tại cung đường Tà Năng - Phan Dũng, các đội cứu hộ chuyên nghiệp thường sử dụng cáng giỏ để di chuyển người bị kiệt sức hoặc chấn thương chân qua các đoạn dốc trơn trượt.

Có nhiều loại cáng cứu hộ khác nhau, mỗi loại phù hợp với một mục đích và địa hình cụ thể. Dưới đây là ba loại thông dụng nhất.

Đây là loại cáng phổ biến và linh hoạt nhất. Cấu tạo của nó giống một chiếc giỏ hoặc thuyền nhỏ, bao bọc và bảo vệ nạn nhân từ mọi phía. Cáng giỏ thường làm từ kim loại như thép không gỉ, nhôm hoặc nhựa polyethylene mật độ cao (HDPE). Thiết kế này lý tưởng cho việc cứu hộ trên địa hình dốc, cứu hộ kỹ thuật bằng dây (high-angle rescue), và vận chuyển bằng trực thăng. Các cạnh cao của cáng giúp bảo vệ nạn nhân khỏi va đập vào đá hoặc cành cây.

Loại cáng này được làm từ một tấm nhựa dẻo nhưng bền. Điểm mạnh lớn nhất của nó là tính gọn nhẹ và di động. Bạn có thể cuộn nó lại thành một ống nhỏ, dễ dàng mang theo trong balo. Khi sử dụng, cáng sẽ quấn quanh người nạn nhân như một chiếc kén, giúp cố định và bảo vệ họ. Cáng linh hoạt đặc biệt hữu ích trong các không gian hẹp như hang động, đường hầm, hoặc các khe núi nhỏ. Các đội thám hiểm hang động ở Quảng Bình thường trang bị loại cáng này cho các hoạt động của họ.

Cáng gãy, hay cáng hai mảnh, có thể tách ra thành hai nửa để dễ dàng vận chuyển đến vị trí nạn nhân. Khi đến nơi, đội cứu hộ sẽ lắp hai mảnh lại với nhau. Thiết kế này giúp giảm sự cồng kềnh khi di chuyển trong rừng rậm hoặc khi phải đi bộ một quãng đường dài để tiếp cận người bị nạn. Đây là lựa chọn tốt cho các đội trekking hoặc các nhóm nhỏ cần một giải pháp cứu hộ có tính cơ động cao.

Việc lựa chọn đúng loại cáng cứu hộ phụ thuộc vào nhu cầu và điều kiện hoạt động của bạn. Hãy cân nhắc các yếu tố sau:

• Trọng lượng và tính di động: Nếu bạn cần mang cáng theo trong các chuyến đi dài, một chiếc cáng linh hoạt hoặc cáng gãy bằng vật liệu nhẹ sẽ là lựa chọn phù hợp.

• Chất liệu và độ bền: Cáng làm từ thép rất bền nhưng nặng. Cáng nhôm nhẹ hơn nhưng có thể kém bền hơn. Cáng nhựa HDPE cân bằng tốt giữa độ bền và trọng lượng.

• Địa hình sử dụng: Địa hình núi đá hiểm trở yêu cầu một chiếc cáng giỏ chắc chắn. Không gian hẹp lại cần đến sự linh hoạt của cáng Sked.

• Tính năng bổ sung: Kiểm tra hệ thống đai an toàn, các điểm neo dây, và khả năng tương thích với các thiết bị khác như bánh xe chuyên dụng (litter wheel) hoặc hệ thống phao nổi.

Sử dụng cáng cứu hộ là một kỹ thuật đòi hỏi kiến thức và sự phối hợp. An toàn của nạn nhân và đội cứu hộ luôn là ưu tiên hàng đầu.

• Kiểm tra thiết bị: Luôn kiểm tra tình trạng của cáng, dây đai và các điểm kết nối trước mỗi lần sử dụng.

• Cố định nạn nhân đúng cách: Đảm bảo nạn nhân được cố định chắc chắn vào cáng bằng hệ thống đai để tránh dịch chuyển khi vận động.

• Giao tiếp trong đội: Đội khiêng cáng cần giao tiếp liên tục để phối hợp nhịp nhàng, đặc biệt khi đi qua các chướng ngại vật.

• Đào tạo chuyên môn: Việc vận hành cáng cứu hộ, đặc biệt trong cứu hộ kỹ thuật, yêu cầu phải được đào tạo bài bản. Bạn không nên tự ý thực hiện nếu chưa có kinh nghiệm.

Cáng cứu hộ có thể dùng cho cứu hộ dưới nước không?

Một số loại cáng cứu hộ chuyên dụng có phụ kiện nổi để thực hiện cứu hộ dưới nước.

Bao nhiêu người cần để vận hành một chiếc cáng cứu hộ?

Việc vận hành cáng cứu hộ yêu cầu từ 2 đến 6 người hoặc nhiều hơn tùy thuộc vào địa hình và tình trạng nạn nhân.

Trẻ em có thể được vận chuyển bằng cáng cứu hộ không?

Có, cáng cứu hộ có thể vận chuyển trẻ em khi có thêm các miếng đệm và hệ thống đai phù hợp để đảm bảo an toàn.

Xem các mẫu cáng cứu hộ và thiết bị cứu hộ chuyên dụng tại WeTrek.vn.