Đá bắp rang (Popcorn Formation) là gì?

Đá bắp rang, hay còn gọi là san hô hang động (cave coral), là một dạng trầm tích hang động phổ biến. Tên gọi này xuất phát từ hình dạng của chúng. Các cụm tinh thể nhỏ, trắng, trông giống hệt những hạt bắp đã nổ tung. Chúng thường hình thành trên các bề mặt đá có sẵn như vách hang, nền hang, hoặc trên các khối thạch nhũ khác.

Không giống như nhũ đá hay măng đá vốn cần nước nhỏ giọt từ trần hang, đá bắp rang có thể hình thành theo nhiều cách khác nhau. Điều này làm cho chúng trở thành một trong những cấu trúc đa dạng và thú vị nhất trong thế giới hang động. Chúng có thể mọc theo bất kỳ hướng nào, kể cả hướng lên hoặc sang ngang, thách thức trọng lực.

Sự hình thành của đá bắp rang là một quá trình địa chất kéo dài hàng nghìn năm. Có hai cơ chế chính tạo ra cấu trúc này.

Đây là cơ chế phổ biến nhất. Quá trình này diễn ra theo các bước sau:

Nước ngầm giàu canxi cacbonat (CaCO3) thấm qua các kẽ nứt nhỏ của đá vôi.

Khi đến bề mặt vách hang, một lớp nước mỏng bao phủ lấy khối đá.

Không khí trong hang động làm nước bay hơi. Quá trình này để lại các tinh thể canxit nhỏ li ti.

Theo thời gian, các tinh thể này tiếp tục phát triển, chồng chất lên nhau và tạo thành các cụm sần sùi giống bắp rang.

Quá trình này thường xảy ra ở những khu vực có luồng không khí lưu thông tốt, giúp đẩy nhanh tốc độ bay hơi. Đây là lý do tại sao bạn thường thấy đá bắp rang ở gần cửa hang hoặc những lối đi có gió lùa.

Trong một số trường hợp, đá bắp rang được tạo ra khi nước bắn tung tóe lên vách hang, ví dụ như từ một dòng suối ngầm hoặc một thác nước. Khi các giọt nước này bay hơi, chúng cũng để lại trầm tích canxit. Các cấu trúc hình thành theo cách này thường mềm và xốp hơn.

Việt Nam có một hệ thống hang động đá vôi rộng lớn, đặc biệt là tại Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Đây là nơi lý tưởng để chiêm ngưỡng những khối đá bắp rang ngoạn mục. Nhiều hang động nổi tiếng tại đây đều có các cấu trúc này.

Ví dụ, trong hang Sơn Đoòng, có những khu vực được bao phủ bởi các lớp đá bắp rang trắng muốt, trải dài trên các bức tường đá khổng lồ. Ánh sáng từ đèn đội đầu của nhà thám hiểm chiếu vào làm chúng lấp lánh như một cánh đồng kim cương. Tương tự, Động Thiên Đường cũng sở hữu nhiều cụm đá bắp rang với hình thù độc đáo, góp phần tạo nên vẻ đẹp kỳ vĩ của hang động này.

Khi đi trekking hoặc thám hiểm hang động tại các khu vực như Quảng Bình, Quảng Ninh, hoặc Hà Giang, bạn hãy chú ý quan sát các vách đá. Bạn có thể dễ dàng nhận ra những cụm đá nhỏ, sần sùi này.

Đá bắp rang không chỉ đẹp mà còn cung cấp thông tin khoa học giá trị. Sự hiện diện của chúng cho các nhà địa chất biết về điều kiện môi trường trong quá khứ của hang động, như độ ẩm và luồng không khí.

Tuy nhiên, các cấu trúc này rất mỏng manh và dễ bị tổn thương. Chỉ một cái chạm tay cũng có thể làm chúng gãy vụn hoặc ngừng phát triển vĩnh viễn. Dầu và bụi bẩn từ da người sẽ ngăn cản quá trình kết tinh của canxit.

Vì vậy, nguyên tắc quan trọng nhất khi vào hang động là “không chạm vào hiện vật”. Bạn hãy giữ khoảng cách an toàn, di chuyển cẩn thận và tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của người dẫn đoàn. Việc bảo vệ các thành tạo hang động là trách nhiệm của tất cả mọi người để giữ gìn di sản thiên nhiên cho các thế hệ tương lai.

Bề mặt của đá bắp rang thường sắc và nhám. Khi di chuyển trong hang động, bạn cần trang bị đầy đủ để đảm bảo an toàn cho bản thân và không làm hư hại hang động.

Mang găng tay: Một đôi găng tay bền chắc sẽ bảo vệ tay bạn khỏi bị trầy xước khi vô tình bám vào vách đá.

Mặc quần áo dài: Quần áo chuyên dụng cho hoạt động ngoài trời, có độ bền cao sẽ giúp bảo vệ chân và tay khỏi các cạnh đá sắc nhọn.

Di chuyển chậm và quan sát: Luôn nhìn kỹ nơi bạn sắp đặt chân hoặc đặt tay. Tránh va chạm vào các khối thạch nhũ mong manh.

Đá bắp rang có ăn được không?

Không, đây là một dạng khoáng chất canxi cacbonat, không phải thực phẩm.

Chạm vào đá bắp rang có sao không?

Bạn không nên chạm vào vì dầu từ da tay có thể làm hỏng sự phát triển của nó và cấu trúc này rất mong manh.

Mất bao lâu để đá bắp rang hình thành?

Quá trình này mất hàng nghìn năm, tùy thuộc vào điều kiện môi trường trong hang động.

Hiểu về các thành tạo địa chất giúp chuyến đi của bạn thêm phần ý nghĩa. Chuẩn bị kỹ càng cho hành trình khám phá tiếp theo. Xem các loại đèn pin đội đầu và giày đi rừng chuyên dụng tại WeTrek.vn.