Đèn định vị khẩn cấp là gì?

Đèn định vị khẩn cấp là thiết bị cứu sinh cá nhân, gửi tín hiệu SOS kèm vị trí của bạn qua vệ tinh đến đội cứu hộ khi gặp nguy hiểm ngoài vùng phủ sóng.

Đèn định vị khẩn cấp là gì?

Đèn định vị khẩn cấp, hay Emergency Locator Beacon, là một thiết bị di động dùng để gửi tín hiệu cầu cứu trong các tình huống nguy hiểm đến tính mạng. Khi được kích hoạt, nó sẽ truyền một tín hiệu khẩn cấp chứa tọa độ GPS chính xác của bạn thông qua hệ thống vệ tinh toàn cầu. Tín hiệu này được chuyển thẳng đến các trung tâm tìm kiếm và cứu nạn (Search and Rescue - SAR), giúp họ xác định vị trí và triển khai lực lượng hỗ trợ bạn.

Thiết bị này được thiết kế để hoạt động ở những nơi hẻo lánh nhất, nơi không có sóng điện thoại hoặc bất kỳ phương thức liên lạc nào khác. Nó là công cụ an toàn tối quan trọng cho những người tham gia các hoạt động ngoài trời như trekking, leo núi, đi biển, hoặc thám hiểm những khu vực biệt lập.

Các loại đèn định vị khẩn cấp phổ biến

Có ba loại đèn định vị khẩn cấp chính, mỗi loại phục vụ cho một môi trường hoạt động riêng. Đối với người đi outdoor tại Việt Nam, loại đầu tiên là quan trọng nhất.

PLB (Personal Locator Beacon) - Đèn định vị cá nhân

Đây là loại thiết bị nhỏ gọn, được thiết kế để mang theo người. PLB dành cho các hoạt động trên đất liền như đi bộ đường dài, leo núi, cắm trại ở vùng sâu. Khi bạn gặp nguy hiểm, bạn tự tay kích hoạt thiết bị. Ví dụ, một trekker bị lạc hoặc chấn thương khi đang chinh phục đỉnh Fansipan có thể kích hoạt PLB để gọi cứu hộ.

EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon) - Đèn báo hiệu vị trí khẩn cấp hàng hải

EPIRB được thiết kế cho môi trường biển, gắn trên tàu thuyền. Nhiều mẫu EPIRB có khả năng tự động kích hoạt khi tiếp xúc với nước, phòng trường hợp thuyền bị lật hoặc chìm đột ngột. Chúng lớn hơn và có thời gian phát tín hiệu dài hơn PLB.

ELT (Emergency Locator Transmitter) - Thiết bị phát tín hiệu khẩn cấp hàng không

ELT được lắp đặt trên máy bay và thường tự động kích hoạt khi có va chạm mạnh. Đây là thiết bị bắt buộc trên hầu hết các loại máy bay để giúp xác định vị trí tai nạn một cách nhanh chóng.

Đèn định vị khẩn cấp hoạt động như thế nào?

Quy trình hoạt động của một chiếc PLB diễn ra qua các bước rõ ràng, đảm bảo tín hiệu của bạn được tiếp nhận và xử lý kịp thời. Toàn bộ hệ thống này được giám sát bởi tổ chức quốc tế Cospas-Sarsat.

1. Kích hoạt: Trong tình huống khẩn cấp, bạn mở nắp bảo vệ và nhấn nút SOS trên thiết bị.

2. Phát tín hiệu: Thiết bị bắt đầu phát một tín hiệu kỹ thuật số mạnh ở tần số 406 MHz. Tín hiệu này chứa mã định danh duy nhất của thiết bị và tọa độ GPS của bạn.

3. Vệ tinh nhận tín hiệu: Các vệ tinh của hệ thống Cospas-Sarsat bay quanh Trái Đất sẽ nhận được tín hiệu này.

4. Chuyển tiếp thông tin: Tín hiệu được chuyển tiếp xuống một trạm mặt đất. Trạm này sẽ giải mã thông tin, xác định vị trí và thông tin đăng ký của chủ sở hữu thiết bị.

5. Điều phối cứu hộ: Thông tin báo động được gửi đến trung tâm điều phối cứu nạn của quốc gia nơi tín hiệu được phát ra. Tại Việt Nam, các đơn vị tìm kiếm cứu nạn liên quan sẽ nhận được thông tin và lên kế hoạch tiếp cận vị trí của bạn.

Vì sao bạn cần đèn định vị khẩn cấp khi đi outdoor ở Việt Nam?

Địa hình và điều kiện tại Việt Nam khiến đèn định vị khẩn cấp trở thành một vật dụng an toàn không thể thiếu cho những người yêu thích khám phá.

• Vùng không có sóng di động: Rất nhiều cung đường trekking đẹp tại Việt Nam như Tà Năng - Phan Dũng, Pù Luông, hay các khu rừng sâu ở vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng hoàn toàn không có sóng điện thoại. Khi gặp sự cố, bạn không có cách nào để gọi trợ giúp.
• Thời tiết thay đổi đột ngột: Miền núi phía Bắc hay miền Trung thường xuyên đối mặt với lũ quét, sạt lở đất vào mùa mưa. Bị mắc kẹt do thời tiết xấu là một rủi ro hiện hữu.
• Tai nạn không lường trước: Chấn thương do trượt ngã, say nắng, hoặc các vấn đề sức khỏe đột ngột có thể xảy ra bất cứ lúc nào, khiến bạn không thể di chuyển.
• Đảm bảo an toàn khi đi một mình: Nếu bạn đi một mình hoặc trong nhóm nhỏ, việc có một phương án dự phòng để gọi cứu hộ khi cần thiết mang lại sự an tâm lớn.

Phân biệt Đèn định vị khẩn cấp (PLB) và Thiết bị liên lạc vệ tinh

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa PLB và các thiết bị liên lạc vệ tinh (satellite messenger) như Garmin inReach. Chúng có những khác biệt cơ bản về chức năng và mục đích sử dụng.

Đèn định vị cá nhân (PLB)

Đây là thiết bị chuyên dụng cho mục đích cứu hộ. Nó chỉ có một chức năng duy nhất là gửi tín hiệu SOS. PLB không yêu cầu phí thuê bao hàng tháng và tín hiệu được gửi trực tiếp đến hệ thống cứu nạn chính phủ. Pin của PLB có thời hạn sử dụng dài, thường là 5-7 năm, và chỉ được dùng một lần cho việc cứu hộ.

Thiết bị liên lạc vệ tinh

Thiết bị này cung cấp chức năng liên lạc hai chiều. Bạn có thể gửi và nhận tin nhắn văn bản, chia sẻ vị trí, xem dự báo thời tiết, và cũng có nút SOS. Tuy nhiên, nó yêu cầu bạn trả phí thuê bao hàng tháng hoặc hàng năm. Khi bạn nhấn nút SOS, tín hiệu sẽ được gửi đến một trung tâm điều phối cứu nạn tư nhân, sau đó họ sẽ liên hệ với lực lượng cứu hộ địa phương.

Câu hỏi thường gặp

Tôi có cần đăng ký PLB sau khi mua không?

Có, bạn phải đăng ký thông tin cá nhân với cơ quan có thẩm quyền để họ biết ai đang gặp nạn khi tín hiệu được kích hoạt.

Khi nào tôi nên kích hoạt đèn định vị khẩn cấp?

Bạn chỉ kích hoạt thiết bị khi đối mặt với tình huống nguy hiểm nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Pin của PLB dùng được bao lâu?

Pin của PLB thường có thời hạn sử dụng từ 5 đến 10 năm và có thể phát tín hiệu liên tục ít nhất 24 giờ sau khi kích hoạt.

Trang bị kiến thức và các thiết bị an toàn phù hợp là cách tốt nhất để bạn tận hưởng trọn vẹn mọi chuyến đi. Một chiếc đèn định vị cá nhân là sự đầu tư nghiêm túc cho an toàn của chính bạn và đồng đội. Xem các mẫu thiết bị định vị vệ tinh và an toàn tại WeTrek.vn.