Điểm Đánh Dấu Hành Trình là gì?

TL;DR: Điểm đánh dấu hành trình (waypoint marker) là một ký hiệu vật lý hoặc một tọa độ kỹ thuật số dùng để xác định vị trí cụ thể trên bản đồ hoặc lộ trình.

Điểm đánh dấu hành trình, hay waypoint marker, là một điểm tham chiếu được sử dụng để định vị và điều hướng trong không gian. Nó có thể là một đối tượng vật lý trên đường mòn hoặc một bộ tọa độ địa lý cụ thể được lưu trữ trong thiết bị GPS. Mục đích của nó là đánh dấu một vị trí quan trọng, giúp người di chuyển xác định phương hướng và tiến trình của mình.

Có hai loại điểm đánh dấu chính:

• Vật lý: Các dấu hiệu được tạo ra trên thực địa. Ví dụ bao gồm các vệt sơn trên cây, các dải băng vải buộc vào cành cây, hoặc các ụ đá (cairn) được xếp chồng lên nhau.
• Kỹ thuật số: Các tọa độ (kinh độ, vĩ độ) được lưu vào thiết bị điện tử như máy GPS chuyên dụng, đồng hồ thông minh hoặc điện thoại. Mỗi điểm này đại diện cho một vị trí chính xác trên bản đồ số.

Các điểm đánh dấu đóng vai trò thiết yếu trong mọi hoạt động ngoài trời, từ đi bộ đường dài (trekking), leo núi đến chạy trail. Chúng cung cấp các lợi ích trực tiếp và quan trọng.

• Định hướng: Chúng là kim chỉ nam giúp bạn đi đúng đường, đặc biệt ở những đoạn đường mòn không rõ ràng, giao nhau hoặc trong điều kiện thời tiết xấu làm giảm tầm nhìn.
• An toàn: Các điểm đánh dấu có thể chỉ dẫn đến nguồn nước, nơi trú ẩn, điểm có sóng điện thoại hoặc cảnh báo các khu vực nguy hiểm. Đi theo các điểm đánh dấu giúp giảm thiểu nguy cơ bị lạc.
• Lập kế hoạch: Dựa trên các điểm đánh dấu, bạn có thể chia hành trình thành các chặng nhỏ hơn, giúp ước tính thời gian di chuyển, quãng đường còn lại và xác định điểm nghỉ ngơi hợp lý.
• Bảo vệ môi trường: Bằng cách giữ cho mọi người đi theo một lối mòn đã được wy định, các điểm đánh dấu giúp ngăn chặn việc tạo ra các lối đi mới, giảm tác động xói mòn và bảo vệ hệ thực vật xung quanh.

Hiệu quả của một điểm đánh dấu phụ thuộc vào các thông số và cách bố trí của nó. Dưới đây là các khuyến nghị dựa trên thực tế.

Đối với điểm đánh dấu vật lý

• Khoảng cách: Trên đường thẳng và quang đãng, khoảng cách giữa hai điểm có thể là 100-200 mét. Trong rừng rậm hoặc địa hình phức tạp, khoảng cách nên rút ngắn còn 30-50 mét để đảm bảo bạn luôn nhìn thấy điểm tiếp theo trước khi rời khỏi điểm hiện tại.
• Tầm nhìn: Màu sắc của điểm đánh dấu phải tương phản với môi trường xung quanh. Các màu như cam sáng, đỏ, vàng hoặc xanh phản quang thường được sử dụng.
• Kích thước: Vệt sơn nên có kích thước khoảng 5x15 cm. Dải băng nên đủ dài để dễ nhận biết. Ụ đá nên đủ cao để phân biệt với các đống đá tự nhiên.

Đối với điểm đánh dấu kỹ thuật số (GPS)

• Độ chính xác: Các thiết bị GPS dân dụng hiện nay có độ chính xác từ 3-10 mét trong điều kiện lý tưởng (trời quang, không bị che khuất). Sai số có thể tăng lên trong hẻm núi sâu hoặc dưới tán lá dày.
• Thông tin đi kèm: Mỗi waypoint nên được đặt tên rõ ràng (ví dụ: 'NgaBa_Trau', 'NguonNuoc_1', 'DinhLaoThan'). Bạn nên thêm ghi chú về độ cao, mô tả ngắn hoặc các đặc điểm nhận dạng.

Việc sử dụng và tạo điểm đánh dấu đòi hỏi sự hiểu biết và trách nhiệm. Bạn cần biết cách nhận diện các loại điểm đánh dấu phổ biến và khi nào nên tự tạo điểm đánh dấu cho riêng mình.

Khi đi theo đường mòn có sẵn:

• Học cách nhận biết các loại dấu hiệu: Tìm hiểu hệ thống đánh dấu của khu vực bạn sắp đến. Một số nơi dùng vệt sơn, nơi khác dùng biển báo kim loại hoặc ụ đá.
• Quan sát liên tục: Luôn tìm kiếm điểm đánh dấu tiếp theo. Nếu đi một quãng mà không thấy dấu hiệu nào, bạn có thể đã đi sai đường.

Khi tự tạo điểm đánh dấu kỹ thuật số:

• Lập kế hoạch trước: Nghiên cứu bản đồ và tạo các waypoint cho các vị trí quan trọng (đỉnh núi, ngã rẽ, nguồn nước) trước khi bắt đầu chuyến đi.
• Đánh dấu trong lúc đi: Lưu lại tọa độ của các điểm quan trọng bạn gặp trên đường. Việc này hữu ích cho chính bạn và để chia sẻ thông tin cho người khác.

• Tà Năng - Phan Dũng: Trên cung đường này, bạn sẽ thấy sự kết hợp của nhiều loại điểm đánh dấu. Có các mũi tên sơn trên đá, các dải băng ni lông do các nhóm đi trước để lại, và các biển chỉ dẫn ở một số điểm trọng yếu.
• Bạch Mộc Lương Tử: Ở các đoạn núi cao và trọc, các ụ đá xếp (cairn) là phương tiện định hướng chính. Chúng nổi bật trên nền đá và sương mù, dẫn đường cho người leo núi.
• Vườn Quốc gia Cúc Phương: Hệ thống đường mòn ở đây được đánh dấu chuyên nghiệp bằng các biển báo kim loại hoặc gỗ, có ghi rõ hướng đi và khoảng cách, đảm bảo tính nhất quán và rõ ràng.

• Phụ thuộc hoàn toàn vào thiết bị điện tử: Pin có thể hết, tín hiệu GPS có thể mất. Luôn mang theo bản đồ giấy và la bàn làm phương án dự phòng.
• Tạo ra các dấu vết gây hại: Sử dụng sơn hoặc khắc lên đá, cây cối là hành vi phá hoại môi trường. Nếu cần đánh dấu, hãy dùng các vật liệu có thể tháo gỡ.
• Nhầm lẫn các dấu hiệu không chính thức: Một dải băng có thể do người dân địa phương buộc để đánh dấu khu vực chăn thả hoặc bẫy thú, không phải lúc nào cũng là đường mòn.
• Bỏ qua việc kiểm tra bản đồ: Chỉ đi theo các điểm đánh dấu mà không đối chiếu với bản đồ có thể khiến bạn đi sai lộ trình đã định.

• Trail Blaze: Một thuật ngữ chỉ các vệt sơn hoặc ký hiệu được tạo ra trên cây, đá để đánh dấu đường mòn.
• Cairn: Một ụ đá nhân tạo được xếp chồng lên nhau để làm điểm đánh dấu, phổ biến ở các vùng núi đá.
• GPS (Global Positioning System): Hệ thống định vị toàn cầu, công nghệ nền tảng cho việc tạo ra các điểm đánh dấu kỹ thuật số.
• Route (Lộ trình): Một chuỗi các điểm đánh dấu được kết nối với nhau để tạo thành một tuyến đường hoàn chỉnh từ điểm đầu đến điểm cuối.
• Track Log (Nhật ký hành trình): Một bản ghi liên tục vị trí của bạn, tạo thành một đường liền mạch trên bản đồ, khác với các waypoint là những điểm rời rạc.

Tôi có nên tự tạo điểm đánh dấu trên đường mòn không?

Bạn chỉ nên tạo điểm đánh dấu tạm thời, không gây hại môi trường và tuân thủ nguyên tắc Leave No Trace.

Waypoint trên đồng hồ GPS có chính xác không?

Waypoint trên đồng hồ GPS có độ chính xác cao trong điều kiện trời quang, thường sai số từ 3 đến 10 mét.

Làm gì khi không tìm thấy điểm đánh dấu tiếp theo?

Bạn hãy dừng lại, quay lại điểm đánh dấu cuối cùng đã thấy và kiểm tra lại bản đồ hoặc GPS để xác định lại hướng đi.

Để chuẩn bị cho chuyến đi, bạn cần một thiết bị định vị đáng tin cậy. Xem các mẫu đồng hồ GPS và thiết bị định vị tại WeTrek.vn.