Gió mùa là gì?

Gió mùa là gì?

Gió mùa, hay monsoon, là một hệ thống gió có quy mô lớn, đặc trưng bởi sự đảo chiều của gió theo mùa. Hiện tượng này gây ra sự thay đổi rõ rệt về thời tiết, đặc biệt là lượng mưa, giữa mùa mưa và mùa khô. Gió mùa hình thành do sự chênh lệch nhiệt độ và áp suất giữa lục địa và đại dương.

Đặc điểm chính của gió mùa

Gió mùa có hai đặc điểm cơ bản bạn cần nhận biết:

• Sự đảo chiều của gió theo mùa: Vào mùa hè, đất liền nóng lên nhanh hơn đại dương, tạo ra vùng áp thấp. Gió từ đại dương (vùng áp cao) thổi vào đất liền, mang theo nhiều hơi ẩm. Vào mùa đông, đất liền nguội đi nhanh hơn, tạo ra vùng áp cao. Gió từ đất liền (vùng áp cao) thổi ra đại dương, thường khô và lạnh hơn.

• Sự thay đổi về lượng mưa: Gió thổi từ đại dương vào mùa hè mang theo mưa lớn, tạo ra mùa mưa. Ngược lại, gió thổi từ lục địa ra vào mùa đông thường khô, tạo ra mùa khô.

Gió mùa ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào?

Việt Nam chịu ảnh hưởng của hai loại gió mùa chính, tạo nên sự đa dạng về khí hậu trên khắp cả nước. Hiểu rõ hai loại gió này giúp bạn lên kế hoạch cho các chuyến đi một cách hiệu quả.

Gió mùa mùa hè (Gió mùa Tây Nam)

Loại gió này hoạt động từ khoảng tháng 5 đến tháng 10. Gió thổi theo hướng Tây Nam từ Vịnh Bengal và Ấn Độ Dương vào Việt Nam.

• Tác động: Gây ra mùa mưa cho khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên. Thời tiết đặc trưng là nóng, ẩm và mưa nhiều, thường có mưa rào lớn vào buổi chiều. Đây là thời điểm các cung trekking như Tà Năng Phan Dũng hay Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà trở nên xanh tươi nhưng cũng đầy thử thách.

• Lưu ý: Khu vực duyên hải miền Trung và phía Nam của Tây Bắc lại chịu hiệu ứng phơn, gây ra thời tiết khô và nóng.

Gió mùa mùa đông (Gió mùa Đông Bắc)

Gió mùa Đông Bắc hoạt động từ khoảng tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Gió thổi theo hướng Đông Bắc từ lục địa Siberia qua Trung Quốc vào Việt Nam.

• Tác động: Gây ra một mùa đông lạnh và khô cho miền Bắc. Nhiệt độ có thể xuống thấp ở các vùng núi cao như Sa Pa, Mẫu Sơn, Hà Giang. Gió này cũng gây mưa lớn cho khu vực duyên hải Trung Bộ, từ Nghệ An đến Ninh Thuận.

• Lưu ý: Khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên gần như không chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, thay vào đó là mùa khô với thời tiết ổn định, nắng nhiều.

Tác động của gió mùa đến các hoạt động outdoor

Gió mùa tạo ra cả thách thức và cơ hội cho người yêu thích các hoạt động ngoài trời tại Việt Nam.

Thách thức

• Địa hình trơn trượt: Mưa lớn làm cho các đường mòn đất, đá trở nên nguy hiểm, dễ gây té ngã.

• Nguy cơ lũ quét và sạt lở: Các khu vực suối, sông và sườn núi có nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất đột ngột khi có mưa lớn kéo dài.

• Tầm nhìn hạn chế: Sương mù và mưa dày đặc làm giảm tầm nhìn, gây khó khăn cho việc định hướng.

• Nguy cơ hạ thân nhiệt: Quần áo bị ướt và không khí lạnh ẩm làm cơ thể mất nhiệt nhanh chóng.

• Côn trùng và vắt: Mùa mưa là thời điểm vắt, muỗi và các loại côn trùng khác phát triển mạnh.

Cơ hội

• Cảnh quan xanh tươi: Mưa làm cho thảm thực vật trở nên tươi tốt, không khí trong lành và mát mẻ.

• Thác nước hùng vĩ: Mùa mưa là thời điểm các thác nước đầy nước nhất, tạo nên cảnh tượng ấn tượng.

• Ít đông đúc hơn: Nhiều người tránh đi vào mùa mưa, giúp bạn có một trải nghiệm yên tĩnh và riêng tư hơn.

• Trải nghiệm độc đáo: Vượt qua những thử thách của thời tiết mùa mưa mang lại cho bạn cảm giác chinh phục và những kỹ năng sinh tồn giá trị.

Chuẩn bị gì cho chuyến đi mùa mưa?

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng là yếu tố quyết định sự an toàn và trải nghiệm của bạn trong các chuyến đi mùa gió mùa. Bạn cần tập trung vào các yếu tố sau:

• Trang phục: Luôn ưu tiên hệ thống trang phục ba lớp. Lớp trong cùng thoát ẩm, lớp giữa giữ nhiệt, và lớp ngoài cùng chống nước tuyệt đối. Một bộ áo mưa và quần đi mưa chất lượng là bắt buộc. Giày trekking chống nước có độ bám tốt cũng là một trang bị quan trọng.

• Thiết bị: Sử dụng ba lô có áo mưa trùm hoặc ba lô chống nước. Bảo vệ các thiết bị điện tử, quần áo khô và túi ngủ bằng túi khô (dry bag). Đèn pin hoặc đèn đội đầu chống nước là cần thiết vì trời có thể tối nhanh hơn.

• Lên kế hoạch: Luôn kiểm tra dự báo thời tiết chi tiết nhiều ngày trước chuyến đi. Thông báo lịch trình của bạn cho người thân. Tìm hiểu kỹ về địa hình và các mối nguy hiểm tiềm tàng như khu vực dễ bị lũ quét.

Việc trang bị đúng và đủ giúp bạn đối mặt với những điều kiện khắc nghiệt của gió mùa một cách tự tin. Xem các sản phẩm đồ chống nước chuyên dụng tại WeTrek.vn.

Câu hỏi thường gặp

Mùa mưa ở miền Bắc và miền Nam có giống nhau không?

Mùa mưa ở miền Nam chủ yếu do gió mùa Tây Nam, còn miền Bắc chịu ảnh hưởng của cả gió mùa Đông Bắc và các yếu tố khác.

Đi trekking mùa mưa có an toàn không?

Trekking mùa mưa an toàn nếu bạn chuẩn bị đầy đủ trang bị chống nước, kiểm tra kỹ dự báo thời tiết và có kỹ năng xử lý tình huống.