Hạ natri máu là gì?

Ngày cập nhật 26/11/2025 12:00 AM - 11 lượt xem

NỘI DUNG CHÍNH [hiệnẩn]

Hạ natri máu là gì?
Nguyên nhân gây hạ natri máu khi hoạt động ngoài trời
Dấu hiệu và triệu chứng của hạ natri máu
Dấu hiệu ban đầu (nhẹ)
Triệu chứng nghiêm trọng (nặng)
Cách phòng ngừa hạ natri máu hiệu quả
Xử lý khi có dấu hiệu hạ natri máu
Câu hỏi thường gặp

Hạ natri máu là tình trạng nồng độ natri trong máu thấp, thường do uống quá nhiều nước mà không bổ sung muối, gây nguy hiểm cho người hoạt động ngoài trời.

Hạ natri máu là gì?

Hạ natri máu, hay hyponatremia, là một rối loạn điện giải xảy ra khi nồng độ natri (muối) trong máu của bạn xuống dưới mức bình thường. Natri là một chất điện giải quan trọng, giúp điều chỉnh lượng nước trong và xung quanh các tế bào, duy trì huyết áp ổn định và hỗ trợ chức năng thần kinh, cơ bắp.

Khi bạn hoạt động thể chất cường độ cao như trekking, chạy trail hay đạp xe, cơ thể mất natri qua mồ hôi. Nếu bạn chỉ uống nước lọc để bù nước, bạn đang làm loãng thêm nồng độ natri còn lại trong máu. Điều này khiến nước di chuyển vào tế bào, gây sưng phù, đặc biệt nguy hiểm khi xảy ra ở não.

Nguyên nhân gây hạ natri máu khi hoạt động ngoài trời

Tình trạng này không phải do thiếu nước. Ngược lại, nó thường xuất phát từ việc uống quá nhiều nước. Dưới đây là các nguyên nhân chính mà người tham gia hoạt động ngoài trời tại Việt Nam thường gặp phải.

• Uống quá nhiều nước lọc. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Nhiều người có tâm lý sợ mất nước nên liên tục uống nước, ngay cả khi không khát. Hành động này làm pha loãng nồng độ natri trong máu một cách nguy hiểm.

• Đổ mồ hôi nhiều. Khí hậu nóng ẩm của Việt Nam khiến bạn đổ mồ hôi nhiều hơn, dẫn đến mất một lượng lớn natri. Một chuyến trekking trong Vườn quốc gia Cúc Phương vào mùa hè sẽ làm bạn mất nhiều muối hơn so với trekking ở Tà Xùa vào mùa đông.

• Bổ sung điện giải không đủ. Bạn chỉ tập trung vào việc bù nước mà quên bù lại các chất điện giải đã mất qua mồ hôi. Nước lọc không chứa điện giải.

• Thời gian hoạt động kéo dài. Các hoạt động bền bỉ như chạy ultra-marathon (ví dụ Vietnam Mountain Marathon ở Sapa) hoặc đi trek dài ngày (ví dụ cung Tà Năng - Phan Dũng) làm tăng nguy cơ hạ natri máu do tổng lượng mồ hôi mất đi và lượng nước uống vào đều lớn.

Dấu hiệu và triệu chứng của hạ natri máu

Các triệu chứng của hạ natri máu thường bị nhầm lẫn với mất nước hoặc say nắng. Điều này tạo ra một vòng lặp nguy hiểm: bạn nghĩ mình mất nước, bạn lại uống thêm nước lọc và làm tình trạng tồi tệ hơn. Bạn cần nhận biết các dấu hiệu sớm.

Dấu hiệu ban đầu (nhẹ)

• Buồn nôn hoặc nôn mửa.

• Đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội.

• Cảm thấy kiệt sức, lờ đờ.

• Chuột rút hoặc yếu cơ.

• Chóng mặt, mất thăng bằng.

Triệu chứng nghiêm trọng (nặng)

• Lú lẫn, cáu kỉnh, mất phương hướng.

• Sưng phù ở bàn tay, bàn chân.

• Nói lắp.

• Co giật.

• Hôn mê.

Cách phòng ngừa hạ natri máu hiệu quả

Phòng ngừa là biện pháp tốt nhất. Bạn có thể giảm thiểu nguy cơ hạ natri máu bằng cách tuân thủ các nguyên tắc đơn giản sau đây trong các chuyến đi của mình.

• Uống theo cơn khát. Đừng ép mình uống nước theo một lịch trình cố định. Hãy lắng nghe cơ thể. Khi bạn khát, hãy uống. Khi không khát, đừng uống thêm.

• Bổ sung điện giải. Đối với các hoạt động kéo dài hơn 2-3 giờ, bạn cần bù lại lượng muối đã mất. Sử dụng viên uống điện giải, bột điện giải pha vào nước, hoặc các loại gel năng lượng có chứa natri.

• Ăn các loại snack mặn. Mang theo các món ăn nhẹ có muối như bánh quy mặn, các loại hạt rang muối, hoặc khô bò. Chúng vừa cung cấp năng lượng vừa bổ sung natri.

• Theo dõi màu nước tiểu. Nước tiểu màu vàng nhạt là dấu hiệu cho thấy cơ thể đủ nước. Nếu nước tiểu trong suốt như nước lọc, bạn có thể đang uống quá nhiều nước. Nếu nước tiểu màu vàng sẫm, bạn cần uống thêm nước và điện giải.

Xử lý khi có dấu hiệu hạ natri máu

Nếu bạn hoặc một người trong đoàn có các dấu hiệu ban đầu của hạ natri máu, hãy hành động ngay lập tức.

• Ngừng uống nước lọc. Đây là việc quan trọng nhất cần làm ngay.

• Bổ sung natri. Ăn ngay một món snack mặn hoặc uống một dung dịch điện giải đậm đặc. Không nên uống quá nhanh.

• Nghỉ ngơi. Dừng mọi hoạt động thể chất và tìm nơi có bóng râm để nghỉ.

• Tìm kiếm trợ giúp y tế. Nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng như lú lẫn hoặc co giật, cần gọi cấp cứu hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp ngay lập tức.