Hệ thống nước trọng lực (Gravity Water System) là gì?

Hệ thống dùng trọng lực đẩy nước qua bộ lọc thay vì bơm tay. Thiết bị lọc nước nhanh và tiện lợi cho nhóm đông người tại điểm cắm trại.

Hệ thống nước trọng lực là gì

Hệ thống nước trọng lực là giải pháp lọc nước thụ động. Bạn không cần dùng sức người để tác động lên thiết bị. Nước di chuyển từ túi chứa bẩn qua màng lọc xuống túi chứa sạch nhờ lực hấp dẫn. Thiết bị này tận dụng chênh lệch độ cao để tạo áp lực nước.

Dân dã ngoại thường gọi đây là hệ thống "treo và quên". Bạn treo túi nước bẩn lên cây. Bạn đi làm việc khác. Khi quay lại bạn đã có nước sạch để dùng. Đây là lựa chọn tối ưu cho các nhóm cắm trại đông người hoặc các chuyến đi dài ngày tại địa hình có nguồn nước tĩnh.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Một bộ lọc trọng lực tiêu chuẩn có cấu tạo đơn giản. Sự đơn giản này giúp giảm thiểu hỏng hóc trong quá trình sử dụng. Hệ thống bao gồm ba thành phần chính.

Túi chứa nước bẩn

Túi này thường có dung tích lớn từ 2 đến 6 lít. Miệng túi rộng giúp bạn dễ dàng múc nước từ suối hoặc hồ. Đáy túi có van kết nối với ống dẫn.

Bộ lọc và ống dẫn

Ống nhựa dẻo nối túi nước bẩn với bộ lọc. Màng lọc bên trong có kích thước lỗ siêu nhỏ. Kích thước này thường là 0.1 micron hoặc 0.02 micron. Vi khuẩn và ký sinh trùng bị giữ lại tại đây.

Túi chứa nước sạch hoặc vòi ra

Nước sau khi lọc sẽ chảy vào một túi chứa khác hoặc chảy trực tiếp ra bình đựng cá nhân. Bạn đặt phần này ở vị trí thấp hơn túi chứa nước bẩn để duy trì dòng chảy.

Lợi ích khi sử dụng hệ thống trọng lực

Dân outdoor chuyên nghiệp ưu tiên loại lọc này vì tính tiện lợi. Dưới đây là những lý do bạn nên cân nhắc trang bị nó cho chuyến đi.

Tiết kiệm sức lực

Bạn không cần ngồi bơm tay liên tục như các loại lọc truyền thống. Bạn cũng không cần bóp mạnh thân bình như loại lọc cầm tay. Mọi việc diễn ra tự động. Bạn dành sức lực cho việc dựng lều hoặc nấu ăn.

Công suất lọc lớn

Hệ thống này xử lý được lượng nước lớn trong thời gian ngắn. Một bộ lọc tốt xử lý 2 lít nước trong vòng chưa đầy 2 phút. Tốc độ này nhanh hơn nhiều so với việc bơm tay từng lít một. Nhóm 4 đến 6 người sẽ có đủ nước nấu ăn nhanh chóng.

Dễ dàng lưu trữ nước

Túi chứa đi kèm thường có dung tích lớn. Bạn múc nước một lần và dùng cho cả buổi tối. Việc này hạn chế số lần bạn phải di chuyển ra bờ suối nguy hiểm vào ban đêm.

Hạn chế cần lưu ý

Không có thiết bị nào hoàn hảo. Bạn cần hiểu rõ nhược điểm để chuẩn bị kỹ lưỡng.

Yêu cầu điểm treo

Hệ thống cần độ cao để hoạt động. Bạn phải tìm cành cây hoặc mỏm đá cao để treo túi nước bẩn. Tại các vùng đồi trọc như Tà Năng hoặc khu vực ven biển ít cây cối việc tìm điểm treo sẽ gặp khó khăn. Bạn buộc phải cử một người đứng giữ túi nước.

Khó sử dụng khi di chuyển

Thiết bị này không phù hợp để uống nước ngay khi đang đi bộ. Bạn phải dừng lại và thiết lập hệ thống. Nếu bạn tham gia giải chạy địa hình hoặc leo núi tốc độ cao thì bình lọc cầm tay sẽ phù hợp hơn.

Vấn đề tắc màng lọc

Nước tại Việt Nam vào mùa mưa lũ thường chứa nhiều phù sa. Cặn bẩn lơ lửng dễ làm tắc màng lọc nhanh chóng. Bạn cần thực hiện sục rửa ngược thường xuyên để duy trì tốc độ chảy.

So sánh với các phương pháp lọc nước khác

Hiểu rõ sự khác biệt giúp bạn chọn đúng thiết bị cho nhu cầu của mình.

So với lọc bơm tay (Pump Filter)

Lọc bơm tay cho phép bạn hút nước từ vũng cạn dễ dàng. Tuy nhiên cơ chế bơm tay nặng và nhiều chi tiết cơ khí dễ hỏng. Hệ thống trọng lực nhẹ hơn và ít chi tiết chuyển động hơn.

So với lọc bóp tay (Squeeze Filter)

Lọc bóp tay nhỏ gọn và linh hoạt. Bạn uống trực tiếp được ngay. Nhưng lọc bóp tay mỏi tay khi cần lọc nhiều nước. Hệ thống trọng lực giải quyết vấn đề mỏi tay này.

So với viên lọc nước

Viên lọc nước nhẹ nhất nhưng tốn thời gian chờ hóa chất phản ứng. Hương vị nước sau khi dùng viên lọc thường khó uống. Lọc trọng lực giữ nguyên vị ngọt tự nhiên của nước suối và uống được ngay.

Ứng dụng thực tế tại Việt Nam

Địa hình Việt Nam đa dạng mang đến nhiều kịch bản sử dụng cho hệ thống này.

Tại các điểm cắm trại cố định như hồ Trị An hoặc rừng Cúc Phương thì hệ thống trọng lực là vua. Bạn thiết lập trại và treo túi nước lên cây. Nước sạch luôn sẵn sàng cho việc nấu lẩu hoặc pha cà phê.

Trong các chuyến trekking dài ngày như cung En Cave hay Tú Làn thì nguồn nước thường là sông suối lớn. Hệ thống trọng lực giúp đội hậu cần chuẩn bị nước cho cả đoàn nhanh chóng. Bạn nên mang theo một túi vải thô để lọc sơ bộ cặn đất trước khi cho nước vào túi lọc chính.

Cách bảo quản và vệ sinh

Tuổi thọ của bộ lọc phụ thuộc vào cách bạn chăm sóc nó. Môi trường nóng ẩm tại Việt Nam dễ gây nấm mốc nếu bạn không vệ sinh đúng cách.

Bạn thực hiện sục rửa ngược (backflush) sau mỗi chuyến đi. Bạn dùng xilanh đi kèm bơm nước sạch ngược chiều dòng chảy. Hành động này đẩy cặn bẩn ra khỏi màng lọc.

Bạn cần phơi khô hoàn toàn các bộ phận trước khi cất giữ. Độ ẩm còn sót lại sẽ làm hỏng cấu trúc màng lọc theo thời gian. Bạn nên dùng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để khử trùng định kỳ.

Câu hỏi thường gặp

Hệ thống lọc trọng lực có lọc được virus không?Phần lớn các bộ lọc trọng lực chỉ lọc được vi khuẩn và động vật nguyên sinh chứ không lọc được virus trừ khi nhà sản xuất ghi rõ là "purifier".

Tôi phải làm gì khi nước chảy quá chậm?Bạn cần thực hiện sục rửa ngược ngay lập tức để đẩy cặn bẩn đang bít tắc màng lọc ra ngoài.

Nước đục có làm hỏng bộ lọc không?Nước quá đục sẽ làm tắc màng lọc rất nhanh nên bạn cần để lắng cặn hoặc lọc qua khăn vải trước khi cho vào hệ thống.

Xem các bộ lọc nước dã ngoại tại WeTrek.vn