Hệ vệ sinh thân thiện môi trường là giải pháp xử lý chất thải tại chỗ, bảo vệ thiên nhiên khi dã ngoại, gồm bô di động, túi WAG và xẻng đào hố.
Hệ vệ sinh thân thiện môi trường (Eco Toilet System) là gì?
Hệ vệ sinh thân thiện môi trường là các phương pháp và thiết bị giúp bạn xử lý chất thải của con người một cách an toàn và có trách nhiệm khi ở ngoài trời. Mục tiêu chính là giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, nguồn nước và cảnh quan tự nhiên. Các giải pháp này bao gồm từ những chiếc xẻng nhỏ gọn để đào hố vệ sinh đúng cách, đến các loại bô di động hiện đại có chất xử lý sinh học.
Khi hoạt động ngoài trời tại Việt Nam ngày càng phổ biến, việc hiểu và áp dụng các hệ thống này trở nên cần thiết. Nó giúp bảo vệ những địa điểm hoang sơ như Tà Xùa, Pù Luông hay các vườn quốc gia khỏi ô nhiễm.
Tại sao bạn cần Hệ vệ sinh thân thiện môi trường?
Việc xử lý chất thải đúng cách là một trong 7 nguyên tắc cốt lõi của Leave No Trace (Không để lại dấu vết). Chất thải của con người chứa nhiều vi khuẩn gây hại. Nếu không được xử lý, chúng có thể gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và nước mặt, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động vật hoang dã. Ngoài ra, nó còn làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của cảnh quan và tạo ra trải nghiệm không tốt cho những người đến sau.
Những lợi ích chính khi sử dụng hệ vệ sinh thân thiện môi trường:
• Bảo vệ nguồn nước. Ngăn chặn vi khuẩn và mầm bệnh xâm nhập vào sông, suối, hồ.
• Gìn giữ hệ sinh thái. Tránh làm xáo trộn môi trường sống của các loài động thực vật.
• Duy trì vẻ đẹp cảnh quan. Giữ cho các khu cắm trại, đường trekking luôn sạch đẹp.
• Thể hiện trách nhiệm. Bạn góp phần xây dựng một cộng đồng outdoor văn minh và bền vững.
Các loại Hệ vệ sinh thân thiện môi trường phổ biến
Có nhiều lựa chọn phù hợp với từng loại hình hoạt động và địa hình khác nhau. Dưới đây là ba loại phổ biến nhất.
Xẻng đào hố mèo (Cathole Trowel)
Đây là phương pháp cơ bản và lâu đời nhất. Bạn dùng một chiếc xẻng nhỏ, nhẹ để đào một hố cá nhân. Phương pháp này chỉ phù hợp ở những nơi có đất hữu cơ dày, ít người qua lại và không quá gần nguồn nước.
Cách thực hiện đúng:
• Chọn vị trí cách xa nguồn nước, đường mòn và khu cắm trại ít nhất 60 mét.
• Dùng xẻng đào một hố sâu khoảng 15-20 cm và rộng 10-15 cm.
• Sau khi sử dụng, lấp đất lại và ngụy trang bằng lá cây khô để trả lại vẻ tự nhiên.
• Luôn mang giấy vệ sinh đã sử dụng ra khỏi rừng, không chôn lấp.
Ví dụ thực tế: Phương pháp này phù hợp cho các chuyến trekking trong rừng sâu ở Vườn Quốc gia Cúc Phương hoặc Bidoup Núi Bà, nơi có thảm thực vật dày.
Túi vệ sinh WAG (WAG Bags)
Túi vệ sinh WAG (Waste Alleviation and Gelling) là một giải pháp tiện lợi và vệ sinh cho những nơi không thể đào hố. Các khu vực này bao gồm địa hình núi đá, sa mạc, gần sông hồ hoặc những cung đường trekking đông đúc.
Cấu tạo của túi gồm hai lớp. Bên trong có một loại bột đặc biệt giúp làm đông cứng chất thải, khử mùi và trung hòa mầm bệnh. Sau khi dùng xong, bạn chỉ cần niêm phong túi lại và bỏ vào một túi đựng bên ngoài. Túi này an toàn để vứt vào thùng rác thông thường sau khi kết thúc chuyến đi.
Ví dụ thực tế: Túi WAG rất hữu ích khi bạn leo các đỉnh núi cao như Fansipan hoặc đi cắm trại ở những nơi có quy định nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường.
Bô vệ sinh di động (Portable Toilets)
Bô vệ sinh di động là lựa chọn thoải mái nhất, phù hợp cho các chuyến cắm trại bằng ô tô, cắm trại gia đình hoặc các chuyến đi dài ngày tại một địa điểm. Chúng có cấu tạo gồm hai phần: phần bồn cầu ngồi ở trên và thùng chứa chất thải ở dưới.
Người dùng sẽ cho một loại hóa chất hoặc dung dịch sinh học vào thùng chứa. Các chất này có tác dụng phân hủy chất thải, khử mùi và diệt khuẩn. Khi thùng chứa đầy, bạn cần đổ bỏ tại các điểm xử lý quy định. Ở Việt Nam, do chưa có nhiều trạm xử lý công cộng, giải pháp tốt nhất là mang về và đổ vào hệ thống vệ sinh tại nhà.
Ví dụ thực tế: Bô di động rất tiện lợi cho các gia đình đi cắm trại cuối tuần ở Hồ Trị An, Đồng Nai hoặc các bãi biển ở Vũng Tàu.
Lựa chọn hệ thống phù hợp cho chuyến đi của bạn
Để chọn được giải pháp tối ưu, bạn cần xem xét các yếu tố sau:
• Loại hình hoạt động: Trekking gọn nhẹ cần túi WAG hoặc xẻng. Car camping có thể mang theo bô di động.
• Địa hình: Vùng núi đá, sa mạc hoặc băng tuyết bắt buộc dùng túi WAG. Rừng rậm có đất sâu phù hợp để đào hố.
• Quy định địa phương: Nhiều vườn quốc gia và khu bảo tồn có quy định riêng về xử lý chất thải. Bạn cần tìm hiểu trước.
• Số lượng người: Nhóm đông hoặc đi dài ngày nên cân nhắc bô di động để đảm bảo vệ sinh.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Có thể vứt túi vệ sinh WAG vào thùng rác thông thường không?
Có, sau khi niêm phong kỹ, bạn có thể vứt túi vào thùng rác thông thường vì chất thải bên trong đã được xử lý an toàn.
Dùng giấy vệ sinh tự hủy sinh học có được vứt lại tự nhiên không?
Không, bạn luôn phải mang giấy vệ sinh đã qua sử dụng ra khỏi tự nhiên, kể cả loại tự hủy sinh học.
Xem các sản phẩm hệ vệ sinh thân thiện môi trường tại WeTrek.vn.