[WeTrekology] Hướng dẫn cất trữ và xử lý thực phẩm khi đi cắm trại và dã ngoại

Tất cả các loài động vật đều có thể tìm đến đồ ăn của bạn khi bạn đi cắm trại. Chuột và các loài gặm nhấm, không kể đến gấu, đều sẽ gặm nhấm hết cả khu trại của bạn chỉ để kiếm được ít vụn bánh mì hoặc vài viên kẹo còn sót lại bên trong. 

Trách nhiệm của các trại viên là ngăn động vật hoang dã không tiếp cận được đồ ăn của con người. Điều này phá vỡ chế độ ăn tự nhiên của chúng và khiến chúng lệ thuộc vào con người cũng như đe dọa an toàn của bản thân con vật. Gấu, loài vật đã trở nên quen thuộc về việc gây phiền toái cho con người khi họ đi dã ngoại, có thể bị giết hại. 

Bên cạnh, việc tránh các rắc rối xảy ra cho động vật, sức khỏe và niềm vui trong chuyến dã ngoại của bạn cũng liên quan đến những món ăn hợp vệ sinh này. Nếu bạn muốn dành thời gian trên đường mòn chứ không phải trong nhà vệ sinh thì hãy để ý tới các hướng dẫn dưới đây.   

Mẹo lưu trữ thực phẩm phổ biến

Giữ thức ăn (và những đồ dùng khác như hóa mỹ phẩm) tránh xa động vật đòi hỏi các thao tác tương tự tại cả các khu cắm trại lẫn các nơi xa thành phố. Dưới đây là một số mẹo phổ biến:

• Không để đồ ăn, rác hay các sản phẩm có mùi thơm trong lều
• Không vô ý để đồ ăn mà không để mắt đến. Chim húng nhại, sóc chuột có thể nhanh chân chộp lấy thức ăn ngay cả vào ban ngày và những động vật kiếm ăn ban đêm khác

Lưu trữ thực phẩm tại nơi cắm trại

Vào ban ngày, giữ đồ ăn của bạn trong thùng đá hoặc trong ô tô, ngay cả khi bạn đang ngồi gần đó hoặc đang đi dạo, và đặc biệt nếu bạn đi leo núi. 

Vào ban đêm, đặt các vật dụng đựng đồ ăn dễ mở, cộng thùng đá nếu có, vào trong xe hoặc trong hộp kim loại chống gấu nếu có. Gấu trúc Bắc Mỹ và gấu nâu rất giỏi mở các thùng đá. Một số các nhà sản xuất thùng đá tuyên bố rằng họ có những mẫu thiết kế chống gấu dù bạn vẫn cần dùng thêm khóa móc. Bạn có thể treo túi đồ ăn trên cành cây hoặc dùng hộp đựng đồ ăn chống gấu nếu gấu gây phiền toái ở khu cắm trại.   

Lưu trữ thực phẩm tại nơi xa thành phố

Nếu bạn đang ở trong khu vực cư trú của gấu ở công viên hoặc rừng quốc gia, hoặc ở trên một thắng cảnh đường mòn ví dụ như đường mòn Appalachian hoặc Pacific Crest, hãy tuân thủ chặt chẽ các quy định và khuyến cáo về lưu trữ thực phẩm. 

Nếu bạn đang đi dã ngoại tại khu vực không có chỉ dẫn cụ thể, bạn có thể chọn một trong ba phương án sau:

• Sử dụng thùng kim loại chứa thực phẩm có khóa
• Sử dụng ống kim loại hoặc túi chống gấu
• Treo đồ ăn lên cây hoặc gậy

Dưới đây là những điểm lợi và hại của các phương pháp dự trữ chống gấu tại các vùng núi sau:

Thùng chống gấu (Metal food lockers) 

Một số địa điểm cắm trại cũng như vùng núi cung cấp các thùng kim loại chống gấu lớn để bạn cất thức ăn, rác thải và đồ dùng vệ sinh. Chúng đôi khi là đồ công cộng nên chẳng có gì đảm bảo là bạn sẽ có chỗ để sử dụng. Dù vậy, đảm bảo gấu không thể mở thùng rất quan trọng. 

Hộp chống gấu (Bear canisters) 

Ưu điểm:

• Ít ghi nhận trường hợp gấu mở hộp chống gấu.
• Bạn có thể để chúng trên mặt đất thay vì treo lên.
• Có thể làm chỗ ngồi tốt do có nắp.
• Một số hộp làm từ nhựa trong nên bạn có thể kiểm tra xem đã để đồ ăn vào trong chưa.
• Nhiều con gấu hiểu được rằng cố mở hộp chống gấu chỉ tốn sức và nên tránh trại của bạn ra nếu nhìn thấy những hộp này. 

Nhược điểm:

• Nặng và cồng kềnh (khoảng 0.9 - 1.3 kg)

Mẹo sử dụng hộp chống gấu:

• Dán băng dính phản quang lên trên. Bằng cách đó, nếu bạn nghe thấy tiếng động vào ban đêm, bạn dễ dàng xem có chuyện gì xảy ra.

Túi chống gấu (Bear bags)

Ưu điểm:

• Nhẹ hơn và nhỏ gọn.

Nhược điểm:

• Một số công viên quốc gia không chấp nhận túi chống gấu là phương thức dự trữ đồ ăn chống gấu. Gấu có thể nghiền (nếu không có lớp lót nhôm) hoặc mang túi đi mất dù chúng không mở được. 

Mẹo sử dụng túi chống gấu:

• Đảm bảo kéo dây túi chặt và thắt nút đúng theo hướng dẫn. 
• Túi chống gấu có thể để lại trên mặt đất, nhưng bạn cũng có thể  muốn buộc túi vào cây hoặc treo lên gậy chống gấu (bear pole). 
• Túi chống gấu thường có màu trắng đục. Để đánh dấu túi của mình, hãy dùng bút viết mực chết để viết tên hoặc vẽ ký hiệu lên. 
• Nếu bạn không chắc nên dùng túi hay hộp chống gấu, mang theo hộp chống gấu cho thức ăn quan trọng và túi chống gấu để đựng rác và đồ ít quan trọng hơn.

Treo đồ ăn

Dưới đây là những cách treo đồ ăn:

• Treo đồ ăn lên cây cao và vững chắc
• Tại một số địa điểm cắm trại, bạn có thể tìm cột chống gấu, đây là bước tiến lớn so với việc dùng cành cây to. Với các cột này, bạn sẽ thấy một cột kim loại cao có mắc lớn trên đỉnh và có thể treo đổi ăn hoặc cả túi đồ ở đó. Dùng một thanh kim loại dài để nâng túi đồ ăn của bạn lên móc treo. 

Hoặc bạn có thể tìm thấy các dây treo kim loại vắt ngang giữa hai cột chống gấu được dùng để treo túi đồ ăn. 

Ưu điểm:

• Bạn không cần mua trang thiết bị chuyên dụng. Dây thừng và túi chắc chắn là tất cả những gì bạn cần. 

Nhược điểm: 

• Nếu bạn treo túi trên cành cây hoặc trong khu vực sa mạc có bụi cây thấp thì treo túi trên cây không phải lựa chọn tốt.
• Treo đồ ăn lên cây có thể khó và tốn thời gian. Và để lấy đồ ăn xuống cũng tốn nhiều công sức.
• Một số con gấu đã học được cách kéo dây thừng để lấy túi. 

Mẹo treo túi trên cây hoặc dây cáp:

• Buộc đoạn dây dài 15 - 30m (khoảng 50 - 100 feet) vào một vật nặng (dùng hòn đá cỡ nắm tay hoặc đựng đầy đá vào túi đựng lều) và vứt nó qua cành cây hoặc dây cáp. Có thể sẽ hơi tốn công để làm được. 
• Một khi dây được ném qua, bỏ nút thắt hòn đá/túi đá và gắn túi thức ăn vào. 
• Nâng túi lên độ cao 3 - 5m (khoảng 10 - 15 feet) để kể cả con gấu đứng thẳng lên cũng không với được và đảm bảo nó cách thân cây hoặc cột chống gấu ít nhất 1m (~4 feet). 
• Buộc đầu kia của dây vào thân cây/cột để bảo vệ.

Khái niệm cơ bản về xử lý thực phẩm

Điều bạn ít muốn làm nhất khi đi cắm trại là dành thời gian cho nhà vệ sinh. Có 3 cách khiến bạn bị gặp vấn đề về sức khỏe khi xử lý thực phẩm và vệ sinh khi đi cắm trại là:

• Lây mầm bệnh từ tay và miệng sau khi đi vệ sinh (truyền khuẩn phân-miệng)
• Ăn thực phẩm hỏng từ thùng đá
• Xử lý thịt sống không đúng cách

Cách tránh truyền khuẩn phân-miệng:

• Sau khi đi vệ sinh, rửa tay kỹ với xà phòng và nước ấm (xa trại và xa nguồn nước sạch).
• Làm khô tay bằng khăn, khăn này không dùng cho đồ ăn khô.
• Nếu bạn không thể rửa tay, dùng dung dịch rửa tay hoặc khử khuẩn.
• Rửa hoặc khử khuẩn tay trước khi chuẩn bị đồ ăn.
• Nếu bạn dự định trộn túi đồ với những đồ khác, lắc để lấy đồ ăn. Không để tay bẩn chạm vào túi đồ ăn. 

Cách giữ đồ ăn lạnh không bị hỏng: 

• Nếu bạn có xe chuyên dụng thì bạn có thể sẽ có thùng đá. Hãy sử dụng thùng lạnh nếu bạn muốn giữ đồ dễ hỏng như thịt (đặc biệt thịt sống), pho mát, trứng, sữa ở nhiệt độ 4.5 độ C (khoảng 40 độ F) hoặc lạnh hơn, như vậy thực phẩm sẽ không bị hỏng. 
• Làm lạnh trước bằng đá khoảng 1 giờ trước khi đặt đồ vào thùng đá. 
• Đổ đầy nước, nước quả, sữa vào các chai nước và làm đông (để chỗ phía trên để chai nở ra). Cách này giúp giữ lạnh lâu hơn so với việc dùng đá (bởi đá chảy nhanh hơn) và khi nước, nước quả, sữa chảy ra hoặc khi không cần làm lạnh nhiều nữa, bạn có thể uống các chai đó. 
• Bọc thịt sống 2 lớp để tránh chảy nước lên các thực phẩm khác; đồ sử dụng sau thì đặt vào thùng đá trước. 
• Đặt thực phẩm ăn trước lên phía trên. Đặt thịt sống ở dưới cùng, chỗ lạnh nhất. 
• Đặt nhiệt kế bên trong thùng lạnh để kiểm tra nhiệt độ. 

Cách xử lý thịt sống khi cắm trại: Cắt thịt sống ở nhà thành các miếng vừa ăn và đặt trong túi zip là một ý tưởng hay. Với cách này bạn sẽ ít phải rửa đồ hơn khi đi cắm trại. Dưới đây là các mẹo:

• Khi ở nhà, hãy đặc biệt cẩn thận khi xử lý thịt sống. Sau khi bạn cắt thịt sống ở trại, đặt các miếng thịt vào trong lò nấu và rửa thớt, dao và tay với xà bông và nước ấm ngay trước khi chạm vào vật khác. 
• Không cắt rau hay pho mát trên bề mặt bặn vừa cắt thịt sống. Bất cứ màng bọc thực phẩm nào được dùng để bọc thịt sống cần được gói 2 lớp và cất lạnh, vứt đi ngay khi bạn về nhà hoặc vứt ở thùng rác của khu cắm trại. 

Thêm các mẹo xử lý thực phẩm:

Giữ đồ có mùi ở xa: Nấu đồ ăn và rửa bát (và tay) xa nơi cắm trại để mùi không thu hút động vật đến chỗ bạn ngủ. Dùng thật ít dung dịch xà bông không mùi. 

Rửa bát: Lọc thức ăn thừa và đổ vào thùng rác. Rửa ở khu vực núi đá nếu có thể, cách xa khu cắm trại của bạn. 

Phương Dung