Khe đá (Crack) là một đường nứt trên vách đá, được người leo núi dùng làm điểm bám cho tay chân và điểm đặt thiết bị bảo hiểm an toàn.
Khe đá (Crack) là gì?
Trong leo núi, Khe đá (Crack) là một đường nứt hoặc kẽ hở tự nhiên trên bề mặt đá. Đây là một dạng địa hình quan trọng. Người leo núi sử dụng các khe đá này để bám tay, đặt chân hoặc cài đặt các thiết bị bảo hiểm. Độ rộng và hình dạng của khe đá quyết định kỹ thuật và dụng cụ cần thiết để vượt qua.
Các loại Khe đá (Crack) phổ biến
Khe đá được phân loại chủ yếu dựa vào độ rộng. Kích thước của khe đá ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ thuật bạn cần sử dụng.
Phân loại theo kích thước
- Khe ngón tay (Finger Crack): Rất hẹp, chỉ đủ để bạn đưa các ngón tay vào. Loại khe này đòi hỏi kỹ thuật khóa ngón tay và sức mạnh đầu ngón tay tốt.
- Khe bàn tay (Hand Crack): Đủ rộng để bạn chèn cả bàn tay vào. Đây là loại khe phổ biến và được nhiều người yêu thích vì kỹ thuật chèn tay (hand jam) tương đối an toàn.
- Khe nắm đấm (Fist Crack): Rộng hơn khe bàn tay, bạn cần chèn cả nắm đấm vào để tạo điểm bám.
- Khe rộng (Off-width Crack): Rộng hơn một nắm đấm nhưng chưa đủ lớn để bạn chui cả người vào. Leo loại khe này đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, kết hợp cả tay, chân, vai và hông.
Phân loại theo hướng
- Khe dọc (Vertical Crack): Hướng thẳng đứng, là loại phổ biến nhất.
- Khe ngang (Horizontal Crack): Nằm ngang trên vách đá, thường dùng làm điểm bám tay hoặc nghỉ chân.
- Khe chéo (Diagonal Crack): Chạy theo đường chéo trên mặt đá.
Kỹ thuật leo Khe đá (Crack)
Kỹ thuật chính để leo khe đá là chèn (jamming). Bạn chèn một bộ phận cơ thể vào khe đá rồi xoay hoặc co lại để tạo ra lực ma sát, biến nó thành một điểm bám chắc chắn.
- Chèn ngón tay (Finger Jam): Đưa các ngón tay vào khe hẹp rồi xoắn nhẹ để khóa chúng lại.
- Chèn bàn tay (Hand Jam): Đưa bàn tay vào khe, dùng ngón cái ép vào lòng bàn tay để bàn tay phồng lên và bám chắc vào hai thành khe đá.
- Chèn chân (Foot Jam): Chèn mũi hoặc cạnh bàn chân vào khe rồi xoay để khóa lại, tạo điểm tựa để đẩy người lên.
Thực hành các kỹ thuật này giúp bạn di chuyển hiệu quả và tiết kiệm sức lực khi leo các tuyến có nhiều khe đá.
Thiết bị cần thiết khi leo Khe đá (Crack)
Khi leo khe đá theo kiểu truyền thống (trad climbing), bạn cần các thiết bị bảo hiểm chuyên dụng để đặt vào khe đá.
- Cam: Thiết bị có các thùy lò xo co giãn. Bạn bóp cò để thu nhỏ, đặt vào khe đá rồi thả ra. Các thùy cam sẽ nở ra, ép chặt vào thành đá và tạo một điểm neo chắc chắn.
- Nut (chốt): Các miếng kim loại với hình dạng khác nhau. Bạn tìm vị trí thắt lại trong khe đá và cài chúng vào. Dây cáp gắn liền giúp bạn nối dây leo vào.
- Găng tay leo núi: Bảo vệ mu bàn tay khỏi bị trầy xước khi thực hiện các động tác chèn tay liên tục. Một số người leo núi dùng băng keo thể thao để quấn tay thay cho găng.
Ví dụ thực tế tại Việt Nam
Việt Nam có nhiều địa điểm leo núi với các hệ thống khe đá đa dạng. Hữu Lũng (Lạng Sơn) và Cát Bà (Hải Phòng) là hai khu vực nổi tiếng. Tại đây, bạn có thể tìm thấy nhiều tuyến leo có các loại Khe đá (Crack) khác nhau, từ khe ngón tay đến khe bàn tay. Các tuyến này là nơi lý tưởng để bạn luyện tập kỹ thuật chèn và sử dụng thiết bị bảo hiểm.
Câu hỏi thường gặp
Leo khe đá có an toàn không?
Leo khe đá an toàn nếu bạn được đào tạo kỹ thuật đúng và sử dụng thiết bị bảo hiểm phù hợp.
Kỹ thuật nào là quan trọng nhất khi leo khe đá?
Kỹ thuật quan trọng nhất là "jamming", tức là chèn tay và chân vào khe đá để tạo điểm bám vững chắc.
Có cần găng tay chuyên dụng khi leo khe đá không?
Găng tay không bắt buộc nhưng giúp bảo vệ da tay bạn khỏi trầy xước và tăng sự thoải mái khi tập luyện.
Xem các loại thiết bị leo núi chuyên dụng tại WeTrek.vn.