H1: Khí Trimix (Trimix) là gì?
Khí Trimix (Trimix) là hỗn hợp khí thở gồm oxy, heli và nitơ, dùng cho thợ lặn kỹ thuật ở độ sâu lớn để giảm nguy cơ nhiễm độc khí và say nitơ.
Khí Trimix (Trimix) là gì?
Khí Trimix (Trimix) là một loại khí thở chuyên dụng trong hoạt động lặn kỹ thuật (technical diving). Tên gọi "Trimix" xuất phát từ việc nó là hỗn hợp của ba loại khí: oxy (oxygen), heli (helium) và nitơ (nitrogen). Mục đích chính của việc sử dụng Trimix là cho phép thợ lặn xuống sâu hơn giới hạn của lặn giải trí một cách an toàn.
Khác với không khí thông thường bạn hít thở (khoảng 21% oxy, 79% nitơ), Trimix thay thế một phần nitơ bằng heli. Việc điều chỉnh tỷ lệ của ba loại khí này giúp kiểm soát các rủi ro sinh lý xảy ra khi cơ thể chịu áp suất cao dưới nước sâu.
Tại sao thợ lặn kỹ thuật dùng Khí Trimix (Trimix)?
Việc sử dụng không khí để lặn ở độ sâu vượt quá 40 mét mang lại nhiều rủi ro. Trimix được tạo ra để giải quyết hai vấn đề chính:
- Giảm hiện tượng say nitơ (Nitrogen Narcosis). Ở áp suất cao, khí nitơ gây ra trạng thái say, làm suy giảm khả năng phán đoán và phản xạ của thợ lặn. Bằng cách thay thế một phần nitơ bằng heli, một loại khí trơ không gây hiệu ứng tương tự, Trimix giúp thợ lặn giữ được sự tỉnh táo và minh mẫn ở độ sâu lớn.
- Ngăn ngừa ngộ độc oxy (Oxygen Toxicity). Oxy trở nên độc hại khi hít thở ở áp suất riêng phần cao. Trimix cho phép giảm tỷ lệ phần trăm oxy trong hỗn hợp khí. Điều này giúp thợ lặn có thể xuống sâu hơn mà không vượt ngưỡng an toàn của áp suất riêng phần oxy.
Nhờ đó, thợ lặn kỹ thuật có thể khám phá những địa điểm như xác tàu đắm hoặc hang động ở độ sâu mà không khí thông thường không cho phép.
Phân loại Khí Trimix (Trimix)
Không có một công thức Trimix duy nhất. Hỗn hợp khí được pha trộn tùy chỉnh cho độ sâu tối đa của chuyến lặn. Tên của hỗn hợp thường thể hiện tỷ lệ phần trăm của oxy và heli. Phần còn lại là nitơ.
Ví dụ, "Trimix 18/45" có nghĩa là hỗn hợp chứa 18% oxy, 45% heli, và 37% nitơ còn lại (100% - 18% - 45%).
Có hai loại Trimix chính dựa trên hàm lượng oxy:
- Normoxic Trimix: Chứa khoảng 18-21% oxy. Hỗn hợp này có thể hít thở an toàn ngay trên mặt nước. Nó thường được sử dụng cho các chuyến lặn trong khoảng 40 đến 60 mét.
- Hypoxic Trimix: Chứa ít hơn 18% oxy. Hỗn hợp này không đủ oxy để thở an toàn ở gần mặt nước. Thợ lặn phải sử dụng một bình khí riêng (gọi là travel gas) với hàm lượng oxy cao hơn trong giai đoạn đầu của chuyến lặn và chuyển sang Hypoxic Trimix khi đạt đến độ sâu phù hợp. Loại khí này dành cho các chuyến lặn rất sâu, thường vượt quá 60 mét.
Ứng dụng lặn Khí Trimix (Trimix) tại Việt Nam
Lặn kỹ thuật và việc sử dụng Trimix đang dần phát triển tại Việt Nam. Nó mở ra cơ hội khám phá những địa điểm lặn độc đáo và đầy thử thách.
Một ví dụ điển hình là hoạt động lặn khám phá xác tàu đắm. Vùng biển Việt Nam có nhiều xác tàu từ thời chiến tranh nằm ở độ sâu trên 50 mét, ngoài tầm với của lặn giải trí. Các nhóm thợ lặn kỹ thuật tại Nha Trang hoặc Côn Đảo sử dụng Trimix để tiếp cận, nghiên cứu và ghi hình các di tích lịch sử này một cách an toàn.
Ngoài ra, các hệ thống hang động ngập nước tại Quảng Bình cũng là một địa điểm tiềm năng cho lặn kỹ thuật với Trimix. Việc thâm nhập sâu vào các hang động này đòi hỏi thợ lặn phải ở dưới nước trong thời gian dài và ở độ sâu lớn, nơi Trimix là lựa chọn khí thở tối ưu.
Ai cần sử dụng Khí Trimix (Trimix)?
Trimix không dành cho tất cả mọi người. Nó chỉ dành riêng cho các thợ lặn kỹ thuật đã được chứng nhận (certified technical divers). Để sử dụng Trimix, bạn phải trải qua các khóa đào tạo chuyên sâu và nghiêm ngặt từ những tổ chức lặn kỹ thuật uy tín như PADI TecRec, TDI, hoặc GUE.
Các khóa học này trang bị cho bạn kiến thức về sinh lý học áp suất cao, cách lập kế hoạch lặn phức tạp, quy trình xử lý khẩn cấp và kỹ năng sử dụng các thiết bị chuyên dụng. Việc tự ý sử dụng Trimix mà không qua đào tạo là cực kỳ nguy hiểm và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Câu hỏi thường gặp
Bạn có thể lặn Khí Trimix (Trimix) với chứng chỉ lặn bình thường không?
Không, bạn cần phải có chứng chỉ lặn kỹ thuật chuyên sâu về Trimix.
Lặn Khí Trimix (Trimix) có an toàn hơn lặn không khí ở độ sâu lớn không?
Khi được sử dụng đúng cách bởi thợ lặn đã qua đào tạo, Trimix an toàn hơn không khí vì nó giảm nguy cơ say nitơ và ngộ độc oxy.
Tại sao Khí Trimix (Trimix) lại đắt?
Chi phí cao chủ yếu do giá khí heli đắt đỏ và quy trình pha trộn khí phức tạp, đòi hỏi thiết bị chuyên dụng.
Để thực hiện các chuyến lặn kỹ thuật an toàn, bạn cần có thiết bị phù hợp và được đào tạo bài bản. Xem các thiết bị lặn chuyên dụng tại WeTrek.vn.