Lưỡi câu (Fishing Hook) là gì?

Lưỡi câu là một dụng cụ kim loại cong, có ngạnh sắc, dùng để móc vào miệng cá khi chúng ăn mồi, giúp cần thủ kéo cá lên bờ.

Lưỡi câu (Fishing Hook) là gì?

Lưỡi câu (Fishing Hook) là một trong những dụng cụ cơ bản và quan trọng nhất trong bộ môn câu cá. Nó là một mảnh kim loại nhỏ, được uốn cong và mài sắc ở một đầu để móc vào miệng cá. Đầu còn lại có một lỗ tròn để buộc dây câu. Việc lựa chọn đúng loại lưỡi câu quyết định phần lớn sự thành công của một chuyến đi câu, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đóng cá và giữ cá.

Các bộ phận chính của lưỡi câu (Anatomy of a Fishing Hook)

Hiểu rõ cấu tạo của một chiếc lưỡi câu giúp bạn lựa chọn và sử dụng chúng hiệu quả hơn. Mỗi bộ phận đều có một chức năng riêng.

• Mắt lưỡi (Eye): Là phần khoen tròn ở đầu lưỡi câu để bạn buộc dây câu vào. Mắt lưỡi có thể hướng thẳng, hướng vào trong hoặc hướng ra ngoài, ảnh hưởng đến cách lưỡi câu hoạt động khi đóng cá.

• Thân lưỡi (Shank): Là phần thẳng nối từ mắt lưỡi đến phần cong. Độ dài của thân lưỡi ảnh hưởng đến cách trình bày mồi và khả năng chống lại lực kéo của cá. Thân lưỡi dài phù hợp với các loại mồi dài như trùn hoặc cá nhỏ.

• Khuỷu lưỡi (Bend): Là phần uốn cong của lưỡi câu. Hình dạng của khuỷu lưỡi quyết định độ rộng và độ sâu của lưỡi câu, ảnh hưởng đến khả năng giữ cá.

• Mũi lưỡi (Point): Là đầu nhọn nhất của lưỡi câu, có nhiệm vụ xuyên vào miệng cá. Mũi lưỡi phải luôn sắc bén để đảm bảo tỷ lệ đóng cá thành công.

• Ngạnh (Barb): Là một mấu nhỏ sắc nhọn hướng ngược lại với mũi lưỡi. Ngạnh có tác dụng giữ cho lưỡi câu không bị tuột khỏi miệng cá sau khi đã đóng. Một số lưỡi câu không có ngạnh (barbless) để dễ dàng gỡ cá và giảm thiểu tổn thương cho cá.

• Khe hở (Gap): Là khoảng cách giữa thân lưỡi và mũi lưỡi. Khe hở càng rộng, khả năng móc vào miệng cá càng cao. Tuy nhiên, khe hở quá rộng có thể khiến cá dễ nhả lưỡi.

Phân loại lưỡi câu phổ biến (Types of Fishing Hooks)

Có nhiều loại lưỡi câu khác nhau, mỗi loại được thiết kế cho một mục đích hoặc một loài cá cụ thể. Dưới đây là các loại phổ biến nhất tại Việt Nam.

Lưỡi câu đơn (Single Hook)

Đây là loại lưỡi câu thông dụng nhất, chỉ có một mũi và một thân. Lưỡi đơn linh hoạt, phù hợp với hầu hết các loại mồi tự nhiên như trùn, dế, tôm, cá nhỏ. Ví dụ, khi câu cá rô phi, cá chép ở các sông, hồ tại đồng bằng sông Cửu Long, cần thủ thường dùng lưỡi đơn để dễ dàng móc mồi và hiệu quả khi cá ăn mồi.

Lưỡi câu đôi (Double Hook)

Lưỡi câu đôi có hai mũi câu và hai khuỷu lưỡi hàn dính vào một thân chung. Loại này thường được dùng trên các loại mồi giả, đặc biệt là mồi thìa (spoon) hoặc mồi spinnerbait khi câu các loài cá săn mồi như cá lóc, cá quả. Nó tăng cơ hội móc trúng cá khi chúng tấn công mồi từ nhiều góc độ.

Lưỡi câu ba (Treble Hook)

Lưỡi câu ba có ba mũi câu gắn chung trên một thân. Đây là loại lưỡi câu thường thấy nhất trên các loại mồi giả cứng (hard bait) như mồi minnow, crankbait, popper. Lưỡi ba tăng tối đa khả năng dính cá. Ví dụ, khi câu cá chẽm ở các đầm phá ven biển miền Trung, lưỡi ba trên mồi giả giúp cần thủ có tỷ lệ thành công cao hơn.

Lưỡi câu vòng (Circle Hook)

Lưỡi câu vòng có thiết kế đặc biệt với phần mũi lưỡi cong ngược vào phía thân. Khi cá ngậm mồi và bơi đi, lưỡi câu sẽ trượt đến khóe miệng và tự động móc vào đó. Thiết kế này giảm thiểu tình trạng cá nuốt sâu lưỡi, bảo vệ cá tốt hơn và phù hợp cho hoạt động câu bắt và thả. Lưỡi câu vòng rất hiệu quả khi câu cá tra, cá chim tại các hồ câu dịch vụ.

Cách chọn kích thước lưỡi câu (Choosing a Hook Size)

Kích thước lưỡi câu được ký hiệu bằng một hệ thống số. Nguyên tắc chung là số càng lớn, lưỡi câu càng nhỏ. Ví dụ, lưỡi câu size 10 nhỏ hơn lưỡi câu size 1. Đối với các size lớn hơn, hệ thống sử dụng ký hiệu "/0" (aught). Với hệ thống này, số càng lớn thì lưỡi câu càng lớn. Ví dụ, lưỡi 2/0 lớn hơn lưỡi 1/0.

Để chọn đúng kích thước, bạn cần dựa vào hai yếu tố chính: kích thước miệng của loài cá mục tiêu và kích thước mồi câu bạn dùng. Một quy tắc đơn giản là chọn lưỡi câu đủ lớn để móc chắc vào miệng cá nhưng đủ nhỏ để không làm cá sợ hãi. Ví dụ, câu cá rô đồng ở ruộng lúa, bạn chỉ cần lưỡi nhỏ size 12 đến 14. Trong khi đó, để câu cá trắm đen lớn, bạn có thể cần lưỡi size 4/0 hoặc lớn hơn.

Chất liệu làm lưỡi câu (Hook Materials)

Chất liệu quyết định độ bền, độ sắc và khả năng chống gỉ của lưỡi câu.

• Thép Carbon cao (High-Carbon Steel): Đây là chất liệu phổ biến nhất. Nó rất cứng và có thể mài rất sắc, nhưng dễ bị gỉ sét nếu không được bảo quản đúng cách, đặc biệt sau khi câu ở môi trường nước mặn.

• Thép không gỉ (Stainless Steel): Chống ăn mòn tốt hơn thép carbon, là lựa chọn tốt cho câu cá biển. Tuy nhiên, nó thường mềm hơn và khó mài sắc bằng.

• Hợp kim (Alloy): Các nhà sản xuất thường kết hợp thép với các kim loại khác như Vanadium để tạo ra lưỡi câu vừa cứng, vừa sắc, lại có khả năng chống gỉ tốt hơn.

Những lưu ý khi sử dụng và bảo quản lưỡi câu

• Thường xuyên kiểm tra độ sắc của mũi lưỡi. Bạn có thể thử bằng cách kéo nhẹ mũi lưỡi trên móng tay. Nếu nó trượt đi, lưỡi câu đã bị cùn và cần được mài lại hoặc thay thế.

• Loại bỏ ngay những lưỡi câu bị gỉ hoặc cong. Lưỡi câu bị gỉ sẽ yếu và dễ gãy, trong khi lưỡi bị cong sẽ không giữ cá tốt.

• Sau mỗi chuyến câu biển, hãy rửa sạch lưỡi câu bằng nước ngọt và lau khô hoàn toàn trước khi cất giữ.

• Cất lưỡi câu trong các hộp đựng chuyên dụng để bảo vệ chúng khỏi độ ẩm và tránh làm cùn mũi lưỡi.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Lưỡi câu không ngạnh dùng để làm gì?

Lưỡi câu không ngạnh giúp giảm tổn thương cho cá và dễ dàng gỡ cá, phù hợp cho câu thể thao bắt và thả.

Nên thay lưỡi câu trên mồi giả khi nào?

Bạn nên thay lưỡi câu trên mồi giả khi chúng bị gỉ sét, cong hoặc không còn đủ độ sắc bén để đóng cá hiệu quả.

Màu sắc lưỡi câu có quan trọng không?

Màu sắc lưỡi câu có thể ảnh hưởng đến hiệu quả câu, đặc biệt ở vùng nước trong, nơi cá nhát mồi.

Xem các loại lưỡi câu chất lượng tại WeTrek.vn.