Máy centerpin (Centerpin Reel) là gì?

Máy centerpin là máy câu chuyên dụng cho kỹ thuật drift fishing, không có hệ thống hãm, cho phép dây tuôn tự nhiên theo dòng chảy của nước.

Máy centerpin, hay còn gọi là máy float, là một loại máy câu có thiết kế tối giản với một trục quay lớn, quay tự do trên các vòng bi chất lượng cao. Khác với máy câu spinning hay baitcasting, máy centerpin không có hệ thống hãm (drag system) cơ học. Lực hãm hoàn toàn được kiểm soát bằng áp lực từ ngón tay cái của người câu lên vành trục quay. Chức năng chính của nó là cho phép dây câu và mồi trôi một cách tự nhiên nhất theo tốc độ dòng chảy. Điều này tạo ra một bài mồi chân thực, hiệu quả khi câu ở các con sông và suối.

Nguyên lý hoạt động của máy centerpin dựa trên sự cân bằng và quán tính thấp. Trục quay được thiết kế để quay với một lực cản tối thiểu.

Khi câu, bạn sẽ sử dụng một chiếc phao (float). Sức kéo của dòng nước tác động lên phao sẽ kéo dây ra khỏi trục quay. Trục quay sẽ tự động nhả dây với tốc độ chính xác bằng tốc độ của dòng chảy. Nhờ vậy, mồi của bạn sẽ trôi xuôi dòng một cách tự nhiên, không bị ghì lại hay trôi nhanh hơn dòng nước. Kỹ thuật này gọi là "drift fishing" hoặc "float fishing".

Để quăng mồi, người câu thường dùng kỹ thuật quăng ngang gọi là Wallis Cast. Thay vì dùng sức của cần, bạn sẽ kéo một đoạn dây ra, vung cần theo phương ngang và thả dây đúng thời điểm để mồi bay đi. Việc kiểm soát và dừng trục quay khi cá cắn câu hoàn toàn phụ thuộc vào kỹ năng dùng ngón tay cái của bạn.

Cấu trúc của một máy centerpin rất đơn giản, tập trung vào hiệu suất quay mượt mà.

• Trục quay (Spool): Có đường kính lớn (thường từ 4 đến 5.5 inch) và trọng lượng nhẹ. Thiết kế này giúp giảm quán tính khởi động, cho phép trục quay bắt đầu quay chỉ với một lực kéo rất nhỏ từ dòng nước.
• Vòng bi (Bearings): Đây là bộ phận quan trọng nhất, quyết định độ mượt của máy. Các máy centerpin chất lượng cao sử dụng vòng bi ABEC-5 hoặc ABEC-7, đảm bảo trục quay có thể quay trong thời gian dài mà không bị ma sát.
• Khung máy (Frame): Là bộ phận giữ trục quay và các chi tiết khác. Khung máy thường được làm từ nhôm máy bay (aerospace-grade aluminum) để đảm bảo độ cứng và trọng lượng nhẹ.
• Chốt hãm tạm thời (Clicker/Ratchet): Một công tắc nhỏ giúp khóa trục quay, ngăn dây tuôn ra khi bạn di chuyển hoặc không câu. Nó không dùng để hãm cá.
• Tay quay (Handles): Hai tay quay nhỏ, đối xứng trên trục quay, chỉ dùng để thu dây nhanh khi cần thiết. Bạn không dùng tay quay để dòng cá.

Ưu điểm

Trình diễn mồi tự nhiên tuyệt đối. Đây là lợi thế lớn nhất. Không loại máy nào khác có thể giúp mồi trôi theo dòng nước một cách hoàn hảo như centerpin. Điều này đặc biệt hiệu quả với các loài cá tinh khôn, nhạy cảm với những chuyển động bất thường của mồi.

Kiểm soát dây vượt trội. Bạn có toàn quyền kiểm soát tốc độ nhả dây bằng ngón tay, cho phép điều chỉnh tức thì theo sự thay đổi của dòng chảy hoặc để giữ mồi ở một khu vực tiềm năng lâu hơn.

Cảm nhận trực tiếp. Vì không có hệ thống hãm cơ học, mọi tác động từ con cá đều được truyền thẳng đến tay bạn. Trải nghiệm dòng cá trên máy centerpin rất chân thực và đầy kỹ thuật.

Nhược điểm

Yêu cầu kỹ thuật cao. Việc học cách quăng mồi, kiểm soát dây và dòng cá bằng ngón tay đòi hỏi nhiều thời gian luyện tập. Đây không phải là loại máy dành cho người mới bắt đầu.

Hạn chế khoảng cách ném. Kỹ thuật quăng của máy centerpin không thể đưa mồi đi xa như máy spinning. Nó phù hợp nhất cho việc câu ở khoảng cách gần và trung bình tại các con sông, suối.

Không đa dụng. Máy centerpin được thiết kế chuyên biệt cho kỹ thuật câu trôi. Nó không phù hợp để câu lure, câu đáy ở vùng nước tĩnh hoặc câu biển.

Máy centerpin phát huy hiệu quả tối đa tại các địa hình sông suối có dòng chảy ở Việt Nam. Bạn có thể sử dụng nó để câu các loài cá săn mồi theo dòng nước.

Ví dụ thực tế:

• Câu cá măng, cá lăng trên các đoạn sông Đà, sông Gâm, sông Lô có dòng chảy ổn định. Kỹ thuật drift mồi sống hoặc mồi tự nhiên sẽ mô phỏng con mồi bị yếu sức trôi theo dòng, thu hút cá săn mồi.
• Câu cá chày mắt đỏ, cá thiểu ở các con suối lớn vùng Tây Bắc hoặc Tây Nguyên. Bạn có thể để mồi trôi qua các vũng nước sâu hoặc ghềnh đá nơi cá thường ẩn nấp.

Loại máy này không phù hợp để câu ở hồ, đầm nước tĩnh hoặc những nơi cần ném mồi xa bờ.

Máy centerpin có câu biển được không?

Máy centerpin không phù hợp để câu biển do thiết kế không chống ăn mòn và hạn chế về khoảng cách ném mồi.

Sự khác biệt chính giữa máy centerpin và máy fly là gì?

Máy centerpin quay hoàn toàn tự do để dây trôi theo dòng nước, trong khi máy fly dùng để chứa dây và có hệ thống hãm.

Tôi có cần cần câu chuyên dụng cho máy centerpin không?

Bạn nên dùng cần câu dài (từ 10-13 feet) có action nhẹ để kiểm soát dây và phao tốt hơn khi câu trôi.

Xem các mẫu máy câu và dụng cụ dã ngoại chuyên dụng tại WeTrek.vn.