Nguồn nước trên đường mòn là sông, suối, hồ hoặc mạch nước ngầm bạn gặp khi trekking, hiking. Bạn cần xử lý nước này trước khi uống để đảm bảo an toàn.
Tại sao bạn cần quan tâm đến nguồn nước trên đường mòn?
Hiểu rõ về nguồn nước giúp bạn chuẩn bị chuyến đi tốt hơn. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và trải nghiệm của bạn. Việc tìm và xử lý nước đúng cách mang lại nhiều lợi ích.
Đầu tiên, bạn giảm được trọng lượng phải mang. Nước rất nặng, khoảng 1 kg mỗi lít. Thay vì mang đủ nước cho cả chuyến đi, bạn chỉ cần mang đủ cho quãng đường đến điểm lấy nước tiếp theo. Điều này giúp bạn di chuyển nhẹ nhàng, nhanh hơn và đỡ mất sức.
Thứ hai, nó đảm bảo bạn luôn đủ nước. Mất nước là một rủi ro nghiêm trọng khi hoạt động ngoài trời, gây đau đầu, chóng mặt và kiệt sức. Biết cách tìm nguồn nước an toàn giúp bạn bổ sung nước kịp thời, duy trì thể lực và sự tỉnh táo.
Cuối cùng, đây là một kỹ năng sinh tồn thiết yếu. Trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi chuyến đi kéo dài hơn dự kiến, khả năng tìm và làm sạch nước uống quyết định sự an toàn của bạn. Nó biến môi trường tự nhiên thành nguồn hỗ trợ thay vì một thách thức.
Các loại nguồn nước phổ biến trên đường mòn ở Việt Nam
Việt Nam có địa hình đa dạng, vì vậy bạn sẽ gặp nhiều loại nguồn nước khác nhau trên các cung đường trekking. Mỗi loại có đặc điểm và mức độ rủi ro riêng.
Sông và suối
Đây là nguồn nước phổ biến và được ưu tiên nhất. Nước chảy liên tục giúp hạn chế sự phát triển của vi sinh vật. Bạn nên lấy nước ở những đoạn chảy xiết, tránh các vũng nước tù đọng. Các cung đường như Tà Năng - Phan Dũng hay Pù Luông có rất nhiều suối nhỏ trong vắt. Tuy nhiên, bạn vẫn phải lọc hoặc xử lý nước trước khi uống vì dòng chảy có thể cuốn theo mầm bệnh từ thượng nguồn.
Hồ và ao
Nước trong hồ, ao là nước tù, ít lưu thông. Đây là môi trường thuận lợi cho tảo, vi khuẩn và ấu trùng côn trùng sinh sôi. Bạn nên hạn chế lấy nước từ các nguồn này. Trong trường hợp bắt buộc, hãy lấy nước ở gần mặt thoáng và xa bờ. Một số hồ trên núi cao ở Việt Nam, như các hồ nhỏ trên đường lên Lảo Thẩn, có thể trông sạch nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Bạn cần xử lý nước kỹ lưỡng.
Mạch nước ngầm
Mạch nước ngầm hay suối nguồn là nguồn nước an toàn nhất. Nước được lọc tự nhiên qua các lớp đất đá, loại bỏ phần lớn cặn bẩn và vi sinh vật. Mạch nước thường trong, mát và có vị ngon. Bạn có thể tìm thấy chúng ở các khe núi, vách đá. Trên đường lên đỉnh Fansipan, bạn có thể bắt gặp một số mạch nước nhỏ rỉ ra từ vách đá. Đây là lựa chọn tuyệt vời nếu bạn tìm thấy.
Nước mưa và tuyết tan
Nước mưa hứng trực tiếp vào vật chứa sạch thường an toàn để uống. Tuy nhiên, nếu hứng từ lá cây hoặc bề mặt khác, nó có thể bị nhiễm bẩn. Tuyết tan là một nguồn nước tốt ở những vùng núi cao phía Bắc vào mùa đông như Bạch Mộc Lương Tử. Bạn nên lấy lớp tuyết sạch phía trên, tránh lớp tuyết gần mặt đất, sau đó đun chảy và đun sôi để khử trùng.
Cách nhận biết nguồn nước an toàn và không an toàn
Đánh giá trực quan một nguồn nước là bước đầu tiên để quyết định có nên sử dụng nó hay không. Dưới đây là các dấu hiệu giúp bạn phân biệt.
Dấu hiệu của nguồn nước tốt hơn:
Nước chảy: Dòng nước chuyển động liên tục giúp ngăn vi khuẩn sinh sôi.
Nước trong: Nước không có cặn bẩn, vẩn đục cho thấy ít tạp chất.
Nguồn gốc rõ ràng: Nước chảy ra từ mạch ngầm hoặc khe đá thường sạch hơn.
Vị trí xa khu dân cư: Nguồn nước ở vùng hoang sơ ít có khả năng bị ô nhiễm từ con người hoặc gia súc.
Dấu hiệu của nguồn nước rủi ro cao:
Nước tù đọng: Vũng nước, ao tù là nơi lý tưởng cho vi sinh vật phát triển.
Nước đục hoặc có màu lạ: Đây là dấu hiệu của cặn bẩn, tảo hoặc ô nhiễm hóa chất.
Có mùi hôi: Mùi lạ cho thấy nước bị ô nhiễm hữu cơ hoặc hóa chất.
Gần khu vực chăn thả gia súc hoặc canh tác nông nghiệp: Nước có thể nhiễm phân động vật hoặc thuốc trừ sâu.
Có xác động vật hoặc nhiều tảo: Đây là những dấu hiệu ô nhiễm sinh học rõ ràng.
Luôn nhớ rằng nước trong không có nghĩa là nước sạch. Các vi sinh vật gây bệnh như Giardia và E. coli không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Bạn luôn phải xử lý nước trước khi uống.
Các phương pháp xử lý nước trên đường mòn
Không bao giờ uống nước trực tiếp từ bất kỳ nguồn nào khi chưa qua xử lý. Có ba phương pháp chính để làm sạch nước.
Lọc nước
Các thiết bị lọc nước hiện đại sử dụng màng lọc siêu nhỏ để loại bỏ vi khuẩn, ký sinh trùng và cặn bẩn. Chúng nhanh, hiệu quả và không làm thay đổi vị của nước. Đây là lựa chọn phổ biến nhất cho người đi trekking. Bạn chỉ cần múc nước vào túi chứa, gắn bộ lọc và bóp để nước sạch chảy ra.
Tinh chế nước
Phương pháp này sử dụng hóa chất (viên nén iốt, clo) hoặc tia cực tím (bút UV) để tiêu diệt vi khuẩn, ký sinh trùng và vi rút. Viên nén nhỏ gọn, nhẹ nhưng cần thời gian chờ (khoảng 30 phút) và có thể để lại mùi vị hóa chất. Bút UV xử lý nước nhanh nhưng cần pin để hoạt động.
Đun sôi
Đây là phương pháp truyền thống và hiệu quả nhất. Đun nước sôi mạnh trong ít nhất một phút sẽ tiêu diệt toàn bộ mầm bệnh. Tuy nhiên, cách này tốn thời gian, tiêu hao nhiên liệu và bạn phải chờ nước nguội mới có thể uống. Đun sôi phù hợp khi bạn cắm trại và nấu ăn buổi tối.
Câu hỏi thường gặp
Uống nước suối trực tiếp có an toàn không?
Không, bạn luôn phải xử lý nước suối trước khi uống để loại bỏ vi khuẩn và ký sinh trùng.
Cần mang bao nhiêu nước khi đi trekking?
Mang đủ nước để đi đến nguồn nước đáng tin cậy tiếp theo, cộng thêm một lượng dự phòng.
Phương pháp xử lý nước nào tốt nhất?
Sử dụng bộ lọc nước là phương pháp nhanh và tiện lợi nhất cho hầu hết các chuyến đi.
Trang bị kiến thức và công cụ xử lý nước phù hợp giúp bạn tự tin khám phá mọi nẻo đường. Xem các sản phẩm lọc nước và bình chứa tại WeTrek.vn.