Nguy cơ cháy rừng (Bushfire Danger) là gì?

Nguy cơ cháy rừng là hệ thống dự báo mức độ dễ bùng phát và lan rộng của một đám cháy, giúp bạn quyết định nên tiếp tục chuyến đi hay ở nhà an toàn.

Nguy cơ cháy rừng, hay Chỉ số Nguy cơ Cháy rừng (Fire Danger Index), là một hệ thống dự báo. Nó không cho bạn biết một đám cháy đang xảy ra ở đâu. Thay vào đó, nó đánh giá các điều kiện thời tiết để dự đoán mức độ nguy hiểm nếu một đám cháy bùng phát. Hệ thống này giúp các cơ quan chức năng và cộng đồng chuẩn bị và hành động để giảm thiểu thiệt hại.

Đối với người đi trekking, leo núi, đây là thông tin quan trọng để quyết định có nên thực hiện chuyến đi hay không. Một cảnh báo nguy cơ cháy rừng ở mức cao có nghĩa là nếu có lửa, nó sẽ rất khó kiểm soát và lan nhanh. Việc hiểu rõ các cấp độ cảnh báo giúp bạn đưa ra lựa chọn an toàn cho bản thân và nhóm của mình.

Chỉ số nguy cơ cháy rừng được tính toán dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố thời tiết và môi trường. Mỗi yếu tố đều đóng một vai trò cụ thể trong việc xác định khả năng bùng phát và lan rộng của lửa.

Nhiệt độ không khí cao làm cho các vật liệu cháy như lá khô, cành cây, cỏ khô nhanh chóng mất đi độ ẩm. Chúng trở nên dễ bắt lửa hơn. Thời tiết nóng bức cũng làm cho việc dập lửa trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn cho lực lượng cứu hỏa.

Độ ẩm tương đối là lượng hơi nước có trong không khí. Khi độ ẩm thấp, không khí khô hanh sẽ hút hơi ẩm từ thảm thực vật. Điều này làm cho lá cây và cành củi khô kiệt và trở thành mồi lửa lý tưởng. Ngược lại, độ ẩm cao giúp giữ cho thảm thực vật ẩm ướt, khó cháy hơn.

Gió là yếu tố làm cho cháy rừng trở nên cực kỳ nguy hiểm. Gió mạnh cung cấp thêm oxy, làm lửa cháy to hơn. Nó cũng thổi các tàn lửa bay xa, tạo ra các đám cháy mới và khiến lửa lan rộng với tốc độ chóng mặt. Hướng gió thay đổi đột ngột có thể khiến đám cháy trở nên khó lường và bẫy những người đang ở trong rừng.

Vật liệu cháy là tất cả những gì có thể cháy trong một khu rừng. Nó bao gồm cỏ khô, lá rụng, cành cây mục, và cả những cây sống. Một khu vực có nhiều vật liệu cháy tích tụ lâu ngày sẽ có nguy cơ cháy lớn hơn. Ví dụ, rừng thông ở Đà Lạt với lớp lá thông dày đặc dưới mặt đất là một nơi có lượng vật liệu cháy rất cao vào mùa khô.

Tại Việt Nam, hệ thống cảnh báo cháy rừng được quy định bởi Cục Kiểm lâm và chia thành 5 cấp độ. Mỗi cấp độ tương ứng với một mức độ nguy hiểm và các hành động khuyến nghị khác nhau.

• Cấp I (Màu xanh): Nguy cơ cháy rất thấp. Bạn có thể hoạt động ngoài trời bình thường nhưng vẫn cần tuân thủ các quy tắc an toàn cơ bản.
• Cấp II (Màu vàng): Nguy cơ cháy thấp. Cần cẩn trọng hơn với các hoạt động sử dụng lửa.
• Cấp III (Màu cam): Nguy cơ cháy trung bình. Thời tiết bắt đầu khô hanh. Cần giám sát chặt chẽ việc sử dụng lửa và sẵn sàng dập tắt ngay khi cần.
• Cấp IV (Màu đỏ): Nguy cơ cháy cao. Thời tiết khô, nóng, có thể có gió. Các hoạt động dùng lửa trong rừng bị hạn chế nghiêm ngặt. Bạn nên cân nhắc hoãn các chuyến đi vào khu vực này.
• Cấp V (Màu tím): Nguy cơ cháy cực kỳ nguy hiểm. Thời tiết khô hạn kéo dài, vật liệu cháy rất khô, gió mạnh. Lửa có thể bùng phát bất cứ lúc nào và lan rộng cực nhanh. Các khu rừng thường bị cấm hoàn toàn mọi hoạt động dùng lửa và có thể cấm cả việc ra vào. Ví dụ, Vườn quốc gia U Minh Hạ thường xuyên có cảnh báo cấp V vào đỉnh điểm mùa khô.

Khi có kế hoạch đi rừng, việc đầu tiên bạn cần làm là kiểm tra cấp độ cảnh báo cháy rừng tại khu vực đó. Thông tin này có trên các trang của Tổng cục Khí tượng Thủy văn hoặc Chi cục Kiểm lâm địa phương.

• Kiểm tra dự báo thời tiết và cấp độ nguy cơ cháy rừng.
• Nếu cảnh báo ở Cấp IV hoặc Cấp V, hãy hoãn chuyến đi của bạn. An toàn là trên hết.
• Thông báo cho người thân hoặc bạn bè về lịch trình chi tiết của bạn.
• Chuẩn bị các vật dụng khẩn cấp như bản đồ, la bàn, thiết bị định vị, và bộ sơ cứu y tế.

• Tuyệt đối tuân thủ các quy định về phòng chống cháy rừng của ban quản lý.
• Không đốt lửa trại khi có lệnh cấm hoặc khi cảnh báo ở mức cao. Sử dụng bếp gas mini để nấu ăn là lựa chọn an toàn hơn.
• Không vứt tàn thuốc lá hoặc các vật liệu dễ cháy bừa bãi.
• Luôn để ý các dấu hiệu của một đám cháy như khói hoặc mùi khét.
• Xác định trước các lối thoát hiểm hoặc khu vực an toàn như sông, suối, hoặc các khoảng đất trống.

Không, cảnh báo này dự báo điều kiện có thể gây cháy, không phải báo cáo một đám cháy đang diễn ra.

Bạn nên kiểm tra trên website của Tổng cục Khí tượng Thủy văn hoặc Chi cục Kiểm lâm địa phương.

Không, bạn tuyệt đối không nên đốt lửa trại khi có cảnh báo cháy rừng ở mức cao hoặc cực kỳ nguy hiểm.

Trang bị kiến thức về nguy cơ cháy rừng giúp bạn có những chuyến đi an toàn và có trách nhiệm. Hãy luôn ưu tiên sự an toàn và bảo vệ những khu rừng mà chúng ta yêu quý.

Xem các mẫu bếp dã ngoại an toàn tại WeTrek.vn.