Nước thấm (Percolation Flow) là gì?

Nước thấm (Percolation Flow) mô tả sự di chuyển của chất lỏng qua một môi trường xốp. Trong lĩnh vực dã ngoại, thuật ngữ này dùng để chỉ cách nước chảy qua lõi lọc của các thiết bị như bộ lọc nước cầm tay hoặc hệ thống lọc trọng lực.

Quá trình này dựa vào các lỗ nhỏ li ti trong vật liệu lọc để giữ lại các chất gây ô nhiễm, vi khuẩn và động vật nguyên sinh. Nước sạch sẽ đi qua và chảy ra ngoài, sẵn sàng để bạn sử dụng. Đây là cơ chế cốt lõi đảm bảo bạn có nguồn nước uống an toàn từ sông, suối, hồ khi đang ở ngoài trời.

Hiểu về dòng nước thấm giúp bạn lựa chọn, sử dụng và bảo quản thiết bị lọc nước hiệu quả. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và trải nghiệm chuyến đi của bạn.

• An toàn nguồn nước: Cơ chế thấm là nền tảng của việc lọc nước. Nó quyết định khả năng loại bỏ các mầm bệnh nguy hiểm như Giardia hay Cryptosporidium khỏi nguồn nước tự nhiên.
• Hiệu suất thiết bị: Tốc độ dòng chảy của bộ lọc phụ thuộc vào quá trình thấm. Một bộ lọc có dòng chảy tốt giúp bạn lấy nước nhanh hơn, tiết kiệm thời gian và công sức trên đường trekking.
• Bảo trì và tuổi thọ: Khi bạn biết dòng nước thấm bị chậm lại do cặn bẩn làm tắc nghẽn các lỗ lọc, bạn sẽ chủ động làm sạch hoặc thay thế lõi lọc đúng lúc. Điều này kéo dài tuổi thọ của thiết bị và đảm bảo hiệu quả hoạt động.

Nhiều yếu tố vật lý tác động đến tốc độ và hiệu quả của dòng nước thấm qua một bộ lọc. Bạn cần nhận biết các yếu tố này để xử lý các tình huống thực tế.

Đây là yếu tố quan trọng nhất. Lõi lọc có kích thước lỗ lọc càng nhỏ thì khả năng loại bỏ vi sinh vật càng cao, nhưng dòng chảy sẽ chậm hơn. Các bộ lọc thông dụng thường có kích thước lỗ lọc khoảng 0.1 đến 0.2 micron, đủ để chặn vi khuẩn và ký sinh trùng.

Áp suất càng lớn, nước thấm qua lõi lọc càng nhanh. Các loại bộ lọc khác nhau tạo ra áp suất theo những cách riêng:

• Bộ lọc trọng lực (Gravity Filter): Sử dụng trọng lực của cột nước.
• Bộ lọc bơm tay (Pump Filter): Tạo áp suất cơ học khi bạn bơm.
• Bộ lọc bóp (Squeeze Filter): Tạo áp suất khi bạn bóp vào túi chứa nước.

Nước chứa nhiều cặn, bùn, hoặc phù sa sẽ nhanh chóng làm tắc nghẽn các lỗ lọc. Điều này làm giảm đáng kể tốc độ dòng chảy. Ví dụ, khi lấy nước từ một con suối ở vùng núi Tây Bắc vào mùa mưa, bạn sẽ thấy bộ lọc của mình bị tắc nhanh hơn so với khi lấy nước từ một hồ trên núi cao trong xanh.

Nước lạnh có độ nhớt cao hơn một chút so với nước ấm. Do đó, dòng nước thấm sẽ chảy chậm hơn ở nhiệt độ thấp. Bạn có thể nhận thấy điều này khi lọc nước suối vào một buổi sáng sớm trời lạnh ở Đà Lạt.

Mỗi loại bộ lọc nước áp dụng nguyên lý nước thấm theo một cách khác nhau để phù hợp với các nhu cầu sử dụng cụ thể.

• Bộ lọc trọng lực: Rất phù hợp cho nhóm đông người hoặc khi cắm trại tại một địa điểm cố định. Bạn chỉ cần đổ nước vào túi chứa và treo lên cao, trọng lực sẽ thực hiện phần còn lại. Dòng chảy thường ổn định nhưng không nhanh bằng lọc bơm.
• Bộ lọc bơm tay: Cho phép bạn chủ động tạo áp suất để đẩy nhanh quá trình lọc. Thiết bị này hoạt động tốt với các nguồn nước đục vì bạn có thể kiểm soát lực bơm.
• Bộ lọc bóp: Nhỏ gọn, nhẹ và linh hoạt. Đây là lựa chọn phổ biến cho người đi trekking độc hành hoặc theo nhóm nhỏ. Tốc độ dòng chảy phụ thuộc vào lực bóp của bạn.
• Bộ lọc dạng ống hút: Cho phép bạn uống nước trực tiếp từ nguồn. Lực hút từ miệng của bạn tạo ra áp suất để kéo nước qua lõi lọc. Đây là giải pháp nhanh gọn cho các tình huống cần uống nước ngay lập tức.

Bạn có thể áp dụng vài kỹ thuật đơn giản để duy trì hiệu suất tốt nhất cho bộ lọc nước của mình.

• Lọc sơ bộ nguồn nước: Nếu nước quá đục, hãy dùng một chiếc khăn rằn (bandana) hoặc vải sạch để lọc bớt cặn bẩn trước khi cho vào bộ lọc chính.
• Rửa ngược (Backflushing) thường xuyên: Hầu hết các bộ lọc hiện đại đều có chức năng rửa ngược. Bạn dùng nước sạch đẩy theo chiều ngược lại để đánh bay các cặn bẩn bị kẹt trong lõi lọc. Hãy thực hiện thao tác này sau mỗi chuyến đi hoặc ngay khi thấy dòng chảy chậm lại.
• Bảo vệ bộ lọc khỏi đóng băng: Nếu đi trekking ở những vùng khí hậu lạnh, tuyệt đối không để lõi lọc bị đóng băng. Nước đá nở ra có thể làm nứt các sợi rỗng bên trong, phá hủy khả năng lọc của thiết bị.

Để đảm bảo an toàn cho mọi chuyến đi, việc chọn một bộ lọc nước phù hợp là rất quan trọng. Xem các bộ lọc nước và hệ thống lọc chuyên dụng tại WeTrek.vn.