Rappel xuống (Rappelling) là gì?

Rappel xuống (Rappelling) là kỹ thuật dùng dây và các thiết bị chuyên dụng để di chuyển xuống một vách đá hoặc địa hình dốc một cách có kiểm soát.

Rappel xuống (Rappelling), còn gọi là Đu dây (Abseiling), là một kỹ thuật cơ bản và quan trọng trong leo núi. Kỹ thuật này cho phép bạn đi xuống các vách đá thẳng đứng hoặc rất dốc một cách an toàn. Bạn sẽ sử dụng một hệ thống dây thừng và các dụng cụ hãm để kiểm soát tốc độ trượt xuống của mình. Đây không phải là hành động rơi tự do. Nó là một quá trình di chuyển chậm, có chủ đích và đòi hỏi sự tập trung cao độ.

Kỹ thuật này là phương pháp duy nhất để xuống núi tại nhiều địa điểm khi việc đi bộ hoặc leo xuống không khả thi. Nó giúp bạn vượt qua những đoạn dốc nguy hiểm mà không cần tốn nhiều sức lực như khi leo lên. Hiểu và thành thạo Rappel xuống (Rappelling) là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn cho mọi người tham gia leo núi, từ người mới bắt đầu đến chuyên gia.

Bạn sẽ áp dụng kỹ thuật Rappel xuống (Rappelling) trong nhiều tình huống cụ thể khi leo núi. Các trường hợp này đều có chung một mục đích là đưa bạn từ vị trí cao xuống vị trí thấp hơn một cách an toàn.

Những tình huống phổ biến nhất bao gồm:

• Kết thúc một lộ trình leo: Sau khi bạn leo lên đỉnh một vách đá, bạn cần một cách để trở lại mặt đất. Rappel xuống (Rappelling) là phương pháp tiêu chuẩn để làm điều này, đặc biệt trong các hoạt động leo núi thể thao (sport climbing).

• Leo các cung đường nhiều chặng (multi-pitch climbing): Khi leo các vách đá cao yêu cầu nhiều chặng nối tiếp, bạn thường phải rappel xuống qua nhiều điểm neo để trở về điểm xuất phát.

• Rút lui khỏi một lộ trình: Nếu thời tiết xấu đi, bạn gặp sự cố về thiết bị, hoặc cảm thấy không đủ sức tiếp tục, Rappel xuống (Rappelling) là cách an toàn để bỏ cuộc và quay trở lại.

• Tiếp cận các khu vực khó: Đôi khi, bạn cần rappel xuống để tiếp cận chân một vách đá hoặc một địa điểm cụ thể cho các hoạt động khác.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam, khi bạn hoàn thành một cung leo ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, bạn sẽ cần rappel xuống từ điểm neo trên đỉnh để quay lại mặt đất. Tương tự, các vách đá ven biển tại Cát Bà, Hải Phòng cũng yêu cầu kỹ năng này để kết thúc một buổi leo an toàn.

Để thực hiện Rappel xuống (Rappelling) an toàn, bạn bắt buộc phải có đủ các thiết bị chuyên dụng. Mỗi món đồ đều có vai trò riêng trong việc đảm bảo an toàn cho bạn. Việc thiếu hoặc sử dụng sai thiết bị đều dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Hệ thống cơ bản bao gồm:

• Dây leo núi (Climbing Rope): Phải có chiều dài ít nhất gấp đôi chiều cao của vách đá bạn định rappel xuống.

• Đai an toàn (Harness): Thiết bị đeo quanh hông và đùi để kết nối bạn với hệ thống dây.

• Dụng cụ hãm (Belay/Rappel Device): Thiết bị tạo ma sát với dây, giúp bạn kiểm soát tốc độ trượt xuống. Các loại phổ biến là ATC hoặc Grigri.

• Khóa an toàn (Locking Carabiner): Dùng để kết nối dụng cụ hãm với đai an toàn của bạn. Khóa này phải luôn ở trạng thái khóa khi sử dụng.

• Hệ thống neo (Anchor System): Một điểm tựa chắc chắn trên đỉnh vách đá để luồn dây qua, thường là hai bu lông được khoan vào đá.

• Mũ bảo hiểm (Helmet): Bảo vệ đầu bạn khỏi đá rơi hoặc các va đập khác.

• Dây prusik hoặc dụng cụ hãm dự phòng: Một nút thắt hoặc thiết bị cơ khí hoạt động như một hệ thống phanh tự động, tăng thêm một lớp an toàn.

An toàn là ưu tiên tuyệt đối khi thực hiện Rappel xuống (Rappelling). Kỹ thuật này có rủi ro cao nếu bạn không tuân thủ các quy trình kiểm tra nghiêm ngặt. Luôn ghi nhớ và thực hành các nguyên tắc sau đây.

• Luôn kiểm tra hệ thống neo: Trước khi đặt trọng lượng cơ thể lên dây, hãy kiểm tra kỹ lưỡng độ chắc chắn của điểm neo.

• Sử dụng nút chặn ở cuối dây (Stopper Knots): Luôn thắt nút ở hai đầu dây. Nút này sẽ ngăn bạn trượt ra khỏi dây nếu bạn tính toán sai chiều dài.

• Kiểm tra hệ thống kép (Double-Check): Trước khi bắt đầu, bạn và bạn đồng hành nên kiểm tra chéo thiết bị của nhau. Đảm bảo đai an toàn được thắt đúng, khóa an toàn đã khóa, và dụng cụ hãm được lắp đặt chính xác.

• Sử dụng hệ thống dự phòng (Backup System): Luôn sử dụng một nút thắt Prusik hoặc một thiết bị tương tự trên dây. Hệ thống này sẽ tự động hãm lại nếu bạn vô tình buông tay khỏi dây.

• Di chuyển chậm và có kiểm soát: Duy trì tốc độ ổn định, tránh các chuyển động giật cục. Giữ cả hai tay trên dây để điều khiển tốc độ và giữ thăng bằng.

• Giao tiếp rõ ràng: Luôn trao đổi thông tin với bạn đồng hành về trạng thái của mình, ví dụ như "đang xuống dây" hoặc "đã an toàn dưới đất".

Bạn không thể học Rappel xuống (Rappelling) qua sách vở hay video. Bạn cần tham gia các khóa học được hướng dẫn bởi các chuyên gia có kinh nghiệm để thực hành kỹ thuật một cách an toàn và chính xác.

Mọi hoạt động leo núi đều có rủi ro, nhưng rủi ro giảm thiểu đáng kể khi bạn được đào tạo bài bản và kiểm tra thiết bị cẩn thận.

Bạn không nên tự học mà cần tham gia các khóa huấn luyện chuyên nghiệp với chuyên gia để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Đu dây (Abseiling) và Rappel xuống (Rappelling) là hai thuật ngữ khác nhau nhưng cùng chỉ một kỹ thuật trượt xuống vách đá có kiểm soát bằng dây.

Rappel xuống (Rappelling) là một kỹ năng không thể thiếu để bạn khám phá thế giới leo núi một cách trọn vẹn và an toàn. Trang bị kiến thức đúng và các thiết bị phù hợp sẽ giúp bạn tự tin chinh phục mọi vách đá. Xem các thiết bị leo núi chuyên dụng tại WeTrek.vn.