Rủi ro sa mạc (Desert Travel Hazard) là gì?

Rủi ro sa mạc (Desert Travel Hazard) là tập hợp các mối nguy hiểm và thách thức đặc thù mà bạn đối mặt khi đi qua các vùng đất khô cằn, có nhiệt độ cao và ít nguồn nước. Những rủi ro này đến từ môi trường khắc nghiệt, bao gồm thời tiết, địa hình và các yếu tố sinh học. Việc hiểu rõ và chuẩn bị cho các nguy cơ này quyết định sự an toàn và thành công của chuyến đi.

Dù Việt Nam không có sa mạc đúng nghĩa, các khu vực đồi cát rộng lớn như ở Mũi Né (Bình Thuận) hay Nam Cương (Ninh Thuận) cũng tiềm ẩn những rủi ro tương tự. Nắng nóng gay gắt, thiếu bóng râm và nguy cơ mất nước là những vấn đề thực tế mà bạn cần lường trước khi khám phá những địa điểm này.

Các rủi ro được chia thành ba nhóm chính: liên quan đến thời tiết, địa hình và sinh học. Mỗi nhóm đều có những đặc điểm riêng cần bạn chú ý.

Đây là nhóm rủi ro phổ biến và nguy hiểm nhất, trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.

• Mất nước (Dehydration): Cơ thể bạn mất nước nhanh qua mồ hôi dưới trời nắng nóng. Các triệu chứng ban đầu gồm khát nước, khô miệng, mệt mỏi và nước tiểu sẫm màu. Nếu không bù nước kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. • Say nắng và Sốc nhiệt (Heat Exhaustion and Heat Stroke): Say nắng xảy ra khi cơ thể quá nóng, gây ra đau đầu, chóng mặt và buồn nôn. Sốc nhiệt là tình trạng nguy hiểm hơn, khi thân nhiệt tăng cao đột ngột, có thể gây mất ý thức và tổn thương não. • Cháy nắng (Sunburn): Bức xạ UV ở sa mạc rất mạnh. Việc không che chắn kỹ sẽ gây bỏng da, làm tăng nguy cơ mất nước và gây đau đớn. • Bão cát (Sandstorms): Gió lớn có thể cuốn theo cát và bụi, làm giảm tầm nhìn xuống gần như bằng không và gây khó thở. Bão cát có thể xuất hiện đột ngột, khiến bạn dễ bị lạc và gây tổn thương cho mắt, phổi.

Cấu trúc địa hình của sa mạc cũng tạo ra nhiều thách thức riêng.

• Lạc đường (Getting Lost): Khung cảnh sa mạc thường đơn điệu và thiếu các điểm mốc rõ ràng. Điều này khiến việc định hướng trở nên khó khăn, ngay cả với người có kinh nghiệm. Việc phụ thuộc hoàn toàn vào thiết bị điện tử cũng rủi ro vì chúng có thể hết pin hoặc hỏng. • Cồn cát không ổn định (Unstable Dunes): Bề mặt cát có thể sụt lún bất ngờ, đặc biệt là ở các sườn dốc. Trượt ngã trên cồn cát có thể gây ra chấn thương như bong gân hoặc gãy xương. • Bề mặt nóng (Hot Ground): Vào giữa trưa, nhiệt độ bề mặt cát có thể lên rất cao, đủ để gây bỏng nếu bạn đi chân trần hoặc mang giày không phù hợp.

Môi trường sa mạc là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật đã thích nghi để tồn tại, một số có thể gây nguy hiểm.

• Động vật có nọc độc (Venomous Wildlife): Rắn, bọ cạp và nhện độc thường ẩn náu dưới các tảng đá hoặc trong các bụi cây để tránh nóng. Một vết cắn hoặc chích có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được sơ cứu kịp thời. • Thực vật có gai (Thorny Plants): Nhiều loài cây sa mạc có gai nhọn để tự vệ. Va chạm với chúng có thể gây ra vết thương hở, dễ dẫn đến nhiễm trùng trong môi trường nhiều bụi bẩn.

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo an toàn. Bạn cần trang bị đầy đủ cả về thiết bị lẫn kiến thức.

• Nước và chất điện giải: Luôn mang nhiều nước hơn mức bạn nghĩ mình cần. Quy tắc chung là tối thiểu 4-5 lít nước mỗi người mỗi ngày. Viên hoặc bột điện giải giúp bổ sung các khoáng chất bị mất qua mồ hôi. • Trang phục bảo vệ: Mặc quần áo dài tay, sáng màu, làm từ vải thoáng khí để che chắn da khỏi ánh nắng. Đội mũ rộng vành, đeo kính râm chống tia UV và sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao. • Thiết bị định vị: Mang theo bản đồ, la bàn và thiết bị GPS hoặc điện thoại thông minh có chức năng định vị. Pin sạc dự phòng là vật dụng bắt buộc. • Bộ sơ cứu (First-Aid Kit): Chuẩn bị một bộ sơ cứu cá nhân, trong đó có băng gạc, thuốc sát trùng, thuốc giảm đau, thuốc trị bỏng và dụng cụ gắp gai. • Giày phù hợp: Sử dụng giày trekking cổ cao để bảo vệ mắt cá chân và ngăn cát lọt vào trong. Đế giày dày giúp cách nhiệt khỏi bề mặt cát nóng.

• Lên kế hoạch chi tiết: Nghiên cứu kỹ về khu vực bạn sắp đến. Luôn thông báo cho ai đó về lịch trình, tuyến đường và thời gian dự kiến quay về của bạn. • Di chuyển thông minh: Bắt đầu đi từ sáng sớm và nghỉ ngơi ở nơi có bóng râm trong khoảng thời gian nóng nhất trong ngày (từ 11 giờ trưa đến 3 giờ chiều). • Nhận biết dấu hiệu nguy hiểm: Học cách nhận biết sớm các triệu chứng mất nước và say nắng của bản thân và những người đi cùng để có biện pháp xử lý kịp thời. • Tiết kiệm năng lượng: Di chuyển với tốc độ ổn định, tránh gắng sức không cần thiết.

Khi tham quan đồi cát ở Mũi Né hay Phan Thiết, bạn cần áp dụng các nguyên tắc trên. Nhiệt độ tại đây có thể rất cao vào buổi trưa. Nhiều du khách đã bị say nắng vì chủ quan không mang đủ nước và không che chắn cẩn thận. Bề mặt cát có thể nóng đến mức gây bỏng chân nếu đi chân đất. Hãy luôn mang giày, đội nón, thoa kem chống nắng và mang theo ít nhất 1.5 lít nước cho một chuyến tham quan ngắn khoảng 2-3 giờ.

Chuẩn bị kỹ lưỡng là chìa khóa cho một chuyến đi an toàn. Xem các loại bình nước, trang phục chống nắng, và thiết bị định vị tại WeTrek.vn.