Trục giữa là gì?

Ngày cập nhật 05/11/2025 11:00 PM - 178 lượt xem

TL;DR: Trục giữa là bộ phận kết nối giò dĩa với khung sườn xe đạp, cho phép bạn đạp xe một cách trơn tru và hiệu quả.

Trục giữa là gì?

Trục giữa, hay Bottom Bracket (BB), là một cụm chi tiết gồm trục và vòng bi. Nó được lắp vào một bộ phận của khung xe gọi là vỏ trục giữa (bottom bracket shell). Chức năng chính của trục giữa là kết nối bộ giò dĩa (crankset) với khung sườn. Nó cho phép giò dĩa quay tự do để bạn có thể đạp xe.

Hãy xem trục giữa như khớp hông của xe đạp. Nó chịu toàn bộ lực đạp của bạn và chuyển đổi lực đó thành chuyển động quay, truyền tới xích và bánh sau, giúp xe tiến về phía trước. Một trục giữa tốt sẽ hoạt động mượt mà, ít ma sát và truyền lực hiệu quả.

Vai trò của trục giữa

Trục giữa là một bộ phận nhỏ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm đạp xe của bạn. Vai trò của nó thể hiện qua các yếu tố sau:

  • Hiệu suất đạp: Trục giữa chất lượng cao với vòng bi tốt giúp giảm ma sát. Điều này có nghĩa là mỗi vòng đạp của bạn tốn ít sức hơn. Ngược lại, một trục giữa bị mòn hoặc chất lượng kém sẽ làm bạn mất nhiều năng lượng một cách vô ích.
  • Cảm giác lái: Một trục giữa hoạt động tốt mang lại cảm giác đạp mượt mà, êm ái. Khi nó bắt đầu hỏng, bạn sẽ cảm nhận được sự sượng, rơ lắc hoặc nghe thấy tiếng kêu khó chịu, làm giảm sự thoải mái khi đạp.
  • Độ bền của hệ thống truyền động: Trục giữa giữ cho giò dĩa hoạt động ổn định và đúng tâm. Nếu trục giữa bị lỏng, nó có thể gây hại cho giò dĩa và cả khung sườn xe, dẫn đến chi phí sửa chữa lớn hơn.

Các loại trục giữa phổ biến

Thế giới trục giữa khá đa dạng với nhiều tiêu chuẩn khác nhau. Tuy nhiên, chúng có thể được phân loại thành hai nhóm chính: trục giữa ren và trục giữa ép.

Trục giữa ren (Threaded BB)

Đây là loại truyền thống và vẫn rất phổ biến. Nó có các chén (cups) chứa vòng bi được vặn trực tiếp vào phần ren bên trong vỏ trục giữa của khung sườn. Ưu điểm của loại này là dễ lắp đặt, bảo dưỡng và ít gây ra tiếng kêu.

  • Trục giữa cốt vuông (Square Taper): Là thiết kế cổ điển nhất, rất bền và giá thành rẻ. Bạn vẫn có thể thấy nó trên các dòng xe đạp thành phố hoặc touring phổ thông. Trục và vòng bi nằm trong một khối kín.
  • Trục giữa rỗng (External Bearing): Đây là tiêu chuẩn hiện đại hơn, như Shimano Hollowtech II hoặc SRAM GXP. Vòng bi được đặt trong các chén bên ngoài khung sườn, cho phép sử dụng một trục rỗng lớn hơn. Thiết kế này giúp tăng độ cứng và giảm trọng lượng. Nó phổ biến trên các dòng xe đạp leo núi và xe đua từ tầm trung đến cao cấp.

Trục giữa ép (Press-Fit BB)

Loại này không dùng ren. Thay vào đó, các chén chứa vòng bi được ép trực tiếp vào một vỏ trục giữa trơn trên khung sườn. Các nhà sản xuất tạo ra tiêu chuẩn này để làm khung xe nhẹ hơn và cứng hơn bằng cách loại bỏ phần ren.

Các tiêu chuẩn press-fit phổ biến bao gồm BB30, PF30, BB86, BB92. Ưu điểm của chúng là giảm trọng lượng và tăng độ cứng cho xe. Nhược điểm là việc lắp đặt yêu cầu dụng cụ chuyên dụng và nếu không được lắp đúng kỹ thuật, chúng dễ phát ra tiếng kêu cót két sau một thời gian sử dụng.

Dấu hiệu bạn cần thay trục giữa

Trục giữa là bộ phận chịu mài mòn và cần được thay thế khi hết tuổi thọ. Hãy chú ý đến những dấu hiệu sau để biết khi nào cần kiểm tra hoặc thay mới:

  • Tiếng kêu khi đạp: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Nếu bạn nghe thấy tiếng lạch cạch hoặc cót két phát ra từ khu vực pedal mỗi khi nhấn chân đạp, khả năng cao là vòng bi của trục giữa đã bị khô dầu hoặc bị mòn.
  • Giò dĩa bị rơ lắc: Dùng tay nắm vào đùi dĩa và thử lắc ngang. Nếu bạn cảm thấy có độ trễ hoặc sự dịch chuyển ngang, trục giữa của bạn đã bị lỏng hoặc vòng bi đã hỏng.
  • Cảm giác đạp sượng: Khi đạp xe, bạn cảm thấy có độ ghì, không trơn tru như trước. Cảm giác này giống như có cát bên trong. Đây là dấu hiệu cho thấy vòng bi đã bị nhiễm bẩn hoặc rỉ sét, đặc biệt sau khi bạn đi xe dưới mưa hoặc qua những cung đường sình lầy ở Việt Nam.
  • Giò dĩa quay không êm: Tháo xích ra khỏi đĩa. Dùng tay quay giò dĩa. Nếu nó quay không mượt, bị khựng lại hoặc chỉ quay được nửa vòng rồi dừng, vòng bi đã tới lúc cần thay.

Câu hỏi thường gặp

Làm sao để biết xe của tôi dùng trục giữa loại nào?

Bạn cần kiểm tra thông số của nhà sản xuất xe đạp hoặc xem ký hiệu in trên trục giữa cũ.

Trục giữa có cần bảo dưỡng không?

Hầu hết trục giữa hiện đại dùng bạc đạn kín không cần bảo dưỡng, chỉ thay thế khi hỏng.

Thay trục giữa có tốn kém không?

Chi phí thay trục giữa phụ thuộc vào loại trục và thương hiệu, dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng.

Việc lựa chọn và bảo dưỡng trục giữa đúng cách sẽ giúp chiếc xe của bạn vận hành hiệu quả và bền bỉ hơn trên mọi hành trình. Xem các loại trục giữa chính hãng tại WeTrek.vn.

Chia sẻ bài viết:
Showroom
Bài viết cùng chuyên mục
Bình khí lặn (Scuba Tank) là gì?

Bình khí lặn (Scuba Tank) là gì?

Tìm hiểu về bình khí lặn, thiết bị cung cấp khí thở dưới nước. Hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, và sự khác biệt giữa bình nhôm và thép. Nắm vững các thông số quan trọng như dung tích, áp suất làm việc và ngày kiểm định để lặn an toàn.
Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là gì?

Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là gì?

Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là nguồn khí dự phòng thiết yếu, giúp bạn và bạn lặn xử lý các tình huống khẩn cấp dưới nước. Tìm hiểu về cấu tạo, vai trò, cách phân biệt và những lưu ý sử dụng để đảm bảo an toàn cho mọi chuyến lặn.
Bộ điều áp (Regulator) là gì?

Bộ điều áp (Regulator) là gì?

Bộ điều áp (Regulator) giúp bạn thở an toàn dưới nước. Tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cách chọn mua và bảo quản thiết bị lặn quan trọng này.
Áo điều chỉnh nổi (Buoyancy Control Device (BCD)) là gì?

Áo điều chỉnh nổi (Buoyancy Control Device (BCD)) là gì?

Tìm hiểu về Áo điều chỉnh nổi (BCD), một thiết bị lặn biển thiết yếu. Bài viết giải thích rõ cấu tạo, chức năng và các loại BCD phổ biến. Bạn sẽ học cách BCD giúp kiểm soát độ nổi để lặn an toàn và thoải mái.
Chân vịt (Fins) là gì?

Chân vịt (Fins) là gì?

Tìm hiểu về chân vịt (fins) lặn biển, một thiết bị giúp bạn di chuyển hiệu quả dưới nước. Bài viết giải thích vai trò, các loại chân vịt phổ biến như gót trần, gót bít, và hướng dẫn bạn cách chọn sản phẩm phù hợp cho lặn bình khí hoặc lặn ống thở.
Mặt nạ lặn (Dive Mask) là gì?

Mặt nạ lặn (Dive Mask) là gì?

Mặt nạ lặn là gì? Tìm hiểu chức năng, cấu tạo và cách phân biệt với kính bơi. Hướng dẫn chọn mặt nạ vừa vặn để đảm bảo tầm nhìn rõ nét và an toàn khi lặn biển.
x
Nhập số điện thoại của bạn để tiếp tục
Nhập mật khẩu 4 chữ số được gửi đến
hoặc