Trục giữa là gì?

Ngày cập nhật 05/11/2025 11:00 PM - 7 lượt xem

TL;DR: Trục giữa là bộ phận kết nối giò dĩa với khung sườn xe đạp, cho phép bạn đạp xe một cách trơn tru và hiệu quả.

Trục giữa là gì?

Trục giữa, hay Bottom Bracket (BB), là một cụm chi tiết gồm trục và vòng bi. Nó được lắp vào một bộ phận của khung xe gọi là vỏ trục giữa (bottom bracket shell). Chức năng chính của trục giữa là kết nối bộ giò dĩa (crankset) với khung sườn. Nó cho phép giò dĩa quay tự do để bạn có thể đạp xe.

Hãy xem trục giữa như khớp hông của xe đạp. Nó chịu toàn bộ lực đạp của bạn và chuyển đổi lực đó thành chuyển động quay, truyền tới xích và bánh sau, giúp xe tiến về phía trước. Một trục giữa tốt sẽ hoạt động mượt mà, ít ma sát và truyền lực hiệu quả.

Vai trò của trục giữa

Trục giữa là một bộ phận nhỏ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm đạp xe của bạn. Vai trò của nó thể hiện qua các yếu tố sau:

  • Hiệu suất đạp: Trục giữa chất lượng cao với vòng bi tốt giúp giảm ma sát. Điều này có nghĩa là mỗi vòng đạp của bạn tốn ít sức hơn. Ngược lại, một trục giữa bị mòn hoặc chất lượng kém sẽ làm bạn mất nhiều năng lượng một cách vô ích.
  • Cảm giác lái: Một trục giữa hoạt động tốt mang lại cảm giác đạp mượt mà, êm ái. Khi nó bắt đầu hỏng, bạn sẽ cảm nhận được sự sượng, rơ lắc hoặc nghe thấy tiếng kêu khó chịu, làm giảm sự thoải mái khi đạp.
  • Độ bền của hệ thống truyền động: Trục giữa giữ cho giò dĩa hoạt động ổn định và đúng tâm. Nếu trục giữa bị lỏng, nó có thể gây hại cho giò dĩa và cả khung sườn xe, dẫn đến chi phí sửa chữa lớn hơn.

Các loại trục giữa phổ biến

Thế giới trục giữa khá đa dạng với nhiều tiêu chuẩn khác nhau. Tuy nhiên, chúng có thể được phân loại thành hai nhóm chính: trục giữa ren và trục giữa ép.

Trục giữa ren (Threaded BB)

Đây là loại truyền thống và vẫn rất phổ biến. Nó có các chén (cups) chứa vòng bi được vặn trực tiếp vào phần ren bên trong vỏ trục giữa của khung sườn. Ưu điểm của loại này là dễ lắp đặt, bảo dưỡng và ít gây ra tiếng kêu.

  • Trục giữa cốt vuông (Square Taper): Là thiết kế cổ điển nhất, rất bền và giá thành rẻ. Bạn vẫn có thể thấy nó trên các dòng xe đạp thành phố hoặc touring phổ thông. Trục và vòng bi nằm trong một khối kín.
  • Trục giữa rỗng (External Bearing): Đây là tiêu chuẩn hiện đại hơn, như Shimano Hollowtech II hoặc SRAM GXP. Vòng bi được đặt trong các chén bên ngoài khung sườn, cho phép sử dụng một trục rỗng lớn hơn. Thiết kế này giúp tăng độ cứng và giảm trọng lượng. Nó phổ biến trên các dòng xe đạp leo núi và xe đua từ tầm trung đến cao cấp.

Trục giữa ép (Press-Fit BB)

Loại này không dùng ren. Thay vào đó, các chén chứa vòng bi được ép trực tiếp vào một vỏ trục giữa trơn trên khung sườn. Các nhà sản xuất tạo ra tiêu chuẩn này để làm khung xe nhẹ hơn và cứng hơn bằng cách loại bỏ phần ren.

Các tiêu chuẩn press-fit phổ biến bao gồm BB30, PF30, BB86, BB92. Ưu điểm của chúng là giảm trọng lượng và tăng độ cứng cho xe. Nhược điểm là việc lắp đặt yêu cầu dụng cụ chuyên dụng và nếu không được lắp đúng kỹ thuật, chúng dễ phát ra tiếng kêu cót két sau một thời gian sử dụng.

Dấu hiệu bạn cần thay trục giữa

Trục giữa là bộ phận chịu mài mòn và cần được thay thế khi hết tuổi thọ. Hãy chú ý đến những dấu hiệu sau để biết khi nào cần kiểm tra hoặc thay mới:

  • Tiếng kêu khi đạp: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Nếu bạn nghe thấy tiếng lạch cạch hoặc cót két phát ra từ khu vực pedal mỗi khi nhấn chân đạp, khả năng cao là vòng bi của trục giữa đã bị khô dầu hoặc bị mòn.
  • Giò dĩa bị rơ lắc: Dùng tay nắm vào đùi dĩa và thử lắc ngang. Nếu bạn cảm thấy có độ trễ hoặc sự dịch chuyển ngang, trục giữa của bạn đã bị lỏng hoặc vòng bi đã hỏng.
  • Cảm giác đạp sượng: Khi đạp xe, bạn cảm thấy có độ ghì, không trơn tru như trước. Cảm giác này giống như có cát bên trong. Đây là dấu hiệu cho thấy vòng bi đã bị nhiễm bẩn hoặc rỉ sét, đặc biệt sau khi bạn đi xe dưới mưa hoặc qua những cung đường sình lầy ở Việt Nam.
  • Giò dĩa quay không êm: Tháo xích ra khỏi đĩa. Dùng tay quay giò dĩa. Nếu nó quay không mượt, bị khựng lại hoặc chỉ quay được nửa vòng rồi dừng, vòng bi đã tới lúc cần thay.

Câu hỏi thường gặp

Làm sao để biết xe của tôi dùng trục giữa loại nào?

Bạn cần kiểm tra thông số của nhà sản xuất xe đạp hoặc xem ký hiệu in trên trục giữa cũ.

Trục giữa có cần bảo dưỡng không?

Hầu hết trục giữa hiện đại dùng bạc đạn kín không cần bảo dưỡng, chỉ thay thế khi hỏng.

Thay trục giữa có tốn kém không?

Chi phí thay trục giữa phụ thuộc vào loại trục và thương hiệu, dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng.

Việc lựa chọn và bảo dưỡng trục giữa đúng cách sẽ giúp chiếc xe của bạn vận hành hiệu quả và bền bỉ hơn trên mọi hành trình. Xem các loại trục giữa chính hãng tại WeTrek.vn.

Chia sẻ bài viết:
Showroom
Bài viết cùng chuyên mục
Lối mòn của sơn dương là gì?

Lối mòn của sơn dương là gì?

Lối mòn của sơn dương là đường mòn trekking hẹp và dốc. Tìm hiểu cách nhận biết, các rủi ro và những kỹ năng, trang bị cần thiết giúp bạn di chuyển an toàn trên địa hình này.
Đường gấp khúc là gì?

Đường gấp khúc là gì?

Đường gấp khúc là đường mòn ziczac làm giảm độ dốc, giúp việc leo núi dễ dàng và an toàn hơn. Tìm hiểu lợi ích của đường gấp khúc đối với trekker, môi trường và cách di chuyển đúng để bảo vệ đường mòn.
Vượt sông là gì?

Vượt sông là gì?

Hướng dẫn kỹ năng vượt sông an toàn khi trekking. Tìm hiểu cách đánh giá rủi ro, các phương pháp vượt sông và những trang bị cần thiết để bảo vệ bạn.
Vượt suối là gì?

Vượt suối là gì?

Hướng dẫn chi tiết kỹ năng vượt suối an toàn khi trekking. Tìm hiểu cách đánh giá dòng chảy, phương pháp vượt suối một mình hoặc theo nhóm, và các trang bị cần thiết để bảo vệ bạn.
Trekking tốc hành là gì?

Trekking tốc hành là gì?

Fastpack là gì? Tìm hiểu hoạt động kết hợp tốc độ chạy trail và trekking để đi nhanh, xa hơn trên núi. Bài viết cung cấp thông tin về trang bị siêu nhẹ, kỹ năng cần thiết và gợi ý các cung đường phù hợp tại Việt Nam.
Chinh phục cung đường bộ là gì?

Chinh phục cung đường bộ là gì?

Section hike là phương pháp đi bộ đường dài bằng cách chia nhỏ cung đường lớn. Bài viết giải thích lợi ích, cách chuẩn bị và gợi ý các tuyến đường phù hợp tại Việt Nam.
x
Nhập số điện thoại của bạn để tiếp tục
Nhập mật khẩu 4 chữ số được gửi đến
hoặc