Vượt ngang dây treo (Tyrolean Traverse) là gì?

Vượt ngang dây treo là kỹ thuật di chuyển qua sông hoặc hẻm núi bằng cách đu mình trên một sợi dây được căng ngang giữa hai điểm neo vững chắc.

Định nghĩa Vượt ngang dây treo (Tyrolean Traverse)

Vượt ngang dây treo (Tyrolean Traverse) là một phương pháp vượt qua chướng ngại vật theo phương ngang. Kỹ thuật này sử dụng một sợi dây thừng hoặc cáp được neo chặt và căng giữa hai điểm. Người thực hiện sẽ gắn mình vào sợi dây bằng đai an toàn và ròng rọc hoặc carabiner để di chuyển từ đầu này sang đầu kia. Kỹ thuật này đòi hỏi kiến thức chuyên môn về thiết lập điểm neo, căng dây và các quy tắc an toàn nghiêm ngặt. Đây là một kỹ năng thiết yếu trong leo núi, cứu hộ và thám hiểm hang động.

Các bộ phận chính trong hệ thống Vượt ngang dây treo

Một hệ thống vượt ngang dây treo an toàn được cấu thành từ nhiều thiết bị chuyên dụng. Mỗi bộ phận đóng một vai trò quan trọng để đảm bảo hiệu suất và an toàn cho người dùng.

• Dây chịu lực chính (Main rope): Thường là dây leo núi tĩnh (static rope) vì độ co giãn thấp, giúp hệ thống ổn định và không bị chùng xuống nhiều khi chịu tải. • Điểm neo (Anchors): Là các vị trí cố định ở hai đầu dây. Điểm neo phải cực kỳ vững chắc, có thể là thân cây lớn, tảng đá hoặc các điểm neo nhân tạo khoan vào đá. Luôn cần có điểm neo dự phòng để tăng độ an toàn. • Hệ thống căng dây (Tensioning system): Gồm các ròng rọc, khóa dây và carabiner được phối hợp để kéo căng sợi dây chính. Một hệ thống căng dây hiệu quả giúp giảm độ võng của dây và giúp việc di chuyển dễ dàng hơn. • Đai an toàn (Harness): Thiết bị bạn mặc vào người, giúp phân tán lực và kết nối bạn với hệ thống dây một cách an toàn. • Ròng rọc hoặc Carabiner (Pulleys or Carabiners): Bạn dùng ròng rọc hoặc hai carabiner ngược chiều nhau để trượt trên sợi dây chính. Ròng rọc giúp giảm ma sát và di chuyển mượt hơn. • Dây phụ và dây đai (Slings and webbing): Dùng để kết nối các điểm neo, tạo hệ thống dự phòng hoặc để người dùng tự kéo mình qua dây.

Kỹ thuật cơ bản để thực hiện Vượt ngang dây treo

Thực hiện một chuyến vượt ngang dây treo đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ đúng quy trình. Quá trình này gồm ba giai đoạn chính: thiết lập, di chuyển và tháo dỡ.

Thiết lập hệ thống

Đây là bước quan trọng nhất. Bạn cần xác định hai điểm neo vững chắc ở hai bên chướng ngại vật. Sau đó, bạn thiết lập dây chính và dùng hệ thống ròng rọc để kéo căng dây. Độ căng của dây ảnh hưởng trực tiếp đến độ an toàn và sự dễ dàng khi di chuyển. Luôn kiểm tra kỹ tất cả các nút thắt, các điểm kết nối và độ chịu lực của điểm neo trước khi sử dụng.

Kết nối và di chuyển

Người tham gia mặc đai an toàn và kết nối vào dây chính thông qua ròng rọc hoặc carabiner. Bạn cần có một dây an toàn thứ hai kết nối vào một điểm riêng biệt để dự phòng. Khi di chuyển, bạn có thể dùng tay kéo trên dây hoặc dùng một hệ thống dây kéo phụ. Giữ cơ thể song song với mặt đất giúp giảm lực cản và di chuyển hiệu quả hơn.

An toàn và dự phòng

An toàn là ưu tiên hàng đầu. Luôn có một sợi dây an toàn dự phòng (belay line) được một người khác kiểm soát, đặc biệt khi vượt qua các khu vực nguy hiểm. Mọi thiết bị phải được kiểm tra kỹ lưỡng trước mỗi lần dùng. Giao tiếp rõ ràng giữa người di chuyển và người hỗ trợ là yếu tố then chốt để xử lý các tình huống phát sinh.

Ứng dụng của Vượt ngang dây treo tại Việt Nam

Kỹ thuật này được áp dụng rộng rãi trong các hoạt động ngoài trời tại Việt Nam, từ khám phá thiên nhiên đến công tác cứu hộ chuyên nghiệp.

• Thám hiểm hang động: Tại Quảng Bình, các chuyên gia và nhà thám hiểm thường xuyên dùng kỹ thuật vượt ngang dây treo để băng qua các hố sụt hoặc sông ngầm bên trong các hang động lớn như Hang Sơn Đoòng. • Leo núi và đi rừng: Các nhóm leo núi chuyên nghiệp sử dụng kỹ thuật này để vượt qua các khe núi sâu hoặc sông suối chảy xiết ở các khu vực như Fansipan (Lào Cai) hay Tà Xùa (Sơn La). • Cứu hộ: Lực lượng cứu hộ miền núi dùng kỹ thuật này để tiếp cận nạn nhân ở những địa hình hiểm trở mà không thể đi bộ hoặc dùng trực thăng. • Du lịch mạo hiểm: Một số khu du lịch sinh thái ở Đà Lạt, Mộc Châu đã phát triển các hoạt động vượt ngang dây treo ở mức độ cơ bản, cho phép du khách trải nghiệm dưới sự giám sát của hướng dẫn viên chuyên nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

Vượt ngang dây treo có giống zipline không?

Không, zipline chủ yếu dựa vào trọng lực để trượt xuống một sợi dây nghiêng, còn vượt ngang dây treo thường được thiết lập trên địa hình bằng phẳng và bạn phải tự kéo mình để di chuyển.

Kỹ thuật này có an toàn cho người mới bắt đầu không?

Kỹ thuật này yêu cầu đào tạo chuyên nghiệp về thiết bị và quy trình an toàn, vì vậy người mới bắt đầu phải tham gia dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

Thiết bị cần thiết cho Vượt ngang dây treo gồm những gì?

Bạn cần các thiết bị chuyên dụng như dây leo núi tĩnh, đai an toàn, ròng rọc, carabiner khóa, dây đai và các thiết bị tạo điểm neo.

Xem các thiết bị leo núi chuyên dụng tại WeTrek.vn.