[WeTrekology] 10 Thương Tích và Bệnh Tật Phổ Biến Nhất Khi Đi Bộ Leo Núi và Cách Điều Trị

Tìm hiểu cách điều trị các chứng bệnh từ tự nhiên phổ biến nhất thông qua hướng dẫn của chúng tôi, từ đó xử lý được mọi vấn đề từ đau bụng đến gãy xương.

Tại nơi miền quê hoang dã, bất cứ điều gì cũng có thể trở thành sơ sẩy. Không may là, rất khó để tiên liệu được “bất cứ điều gì”. Chúng ta cùng đi sâu tìm hiểu dữ liệu y khoa của tổ chức National Outdoor Leadership School (NOLS) để tìm ra những điều mà bạn thực sự cần phải để tâm tới. Dưới đây là những cách để bảo vệ trong chuyến đi—hay thậm chí là bảo vệ chính tính mạng của bạn.

Căng Cơ & Bong Gân

Căng cơ ảnh hưởng đến cơ bắp còn trật khớp liên quan đến dây chằng và gân (đối với người đi bộ, thường có nghĩa là mắt cá chân và đầu gối). Dù là triệu chứng nào, thì cũng sẽ có đau đớn,, sưng tấy hoặc giới hạn chuyển động, thường là sau một lần sảy chân hoặc một cú bật. Vì những chứng bệnh này cần nghỉ ngơi để lành hẳn, nên chúng có thể được coi là tác nhân kết thúc chuyến đi.

Mang theo thuốc Ibuprofen hoặc acetaminophen (Paracetamol)

Ngăn ngừa Tăng cường các khớp, tập luyện, khởi động và giãn cơ trước khi đi bộ đường dài. Mang giày chắc chắn nếu bạn dễ bị trật mắt cá chân, sử dụng gậy leo núi và bước đi một cách thận trọng.

Điều trị Mục đích là để giảm sưng.

1. Ngâm vết thương vào dòng sông hoặc hồ lạnh, chườm lạnh với tuyết đóng gói trong quần áo, hoặc áp lên bằng vải ẩm, mát khi cần thiết để kiểm soát cơn đau ngắn hạn.
2. Quấn trong một miếng băng thun (nới lỏng nếu lưu thông bị ảnh hưởng). Massage và nhẹ nhàng giãn các cơ bắp bị chấn thương.
3. Nâng cao chân trên tim khi nghỉ ngơi (khoảng 20 phút cho trường hợp nhẹ; cả đêm cho trường hợp nặng).

Phải đưa đi nếu chi bị ảnh hưởng không còn hoạt động.  

Đau Bụng

Rắc rối với đau bụng là đó có thể là triệu chứng của bất cứ điều gì từ đầy hơi đến nhiễm trùng đường ruột đến sỏi thận, khiến cho việc chẩn đoán tại thực địa khó khăn. Một số bệnh này là nghiêm trọng, một số—thì không quá nguy hiểm.

Mang theo Antacid, Pepto-Bismol, cặp nhiệt độ để kiểm tra sốt

Điều trị Giảm bớt các triệu chứng bằng cách nằm về tư thế bào thai để thư giãn cơ bụng cho đến khi bạn có thể được giúp đỡ để giải quyết vấn đề tiềm ẩn. Uống nhiều nước và ăn chế độ ăn không có thức ăn kích thích.

Phải đưa đi nếu cơn đau:

• Được xác định (không chỉ là một cảm giác nôn nao chung) và tồn tại trong hơn 12 giờ.
• Trùng hợp với máu trong nước tiểu, phân, hoặc nôn hoặc sốt trên khoảng 39°C hoặc cao hơn (có thể chỉ ra bất cứ điều gì từ sốc đến viêm ruột thừa).
• Có thể liên quan đến mang thai hoặc chấn thương bên trong.
• Cần tới nhiều vận động hơn, và/hoặc bụng cảm thấy cứng hoặc đau khi chạm vào.
• Không suy giảm trong vòng 24 giờ.

Phản Ứng Dị Ứng

Hầu hết các phản ứng được báo cáo là do dị ứng từ trước như sốt hoa cỏ hoặc tiếp xúc với cây độc. (Ong đốt không bao gồm trong phân loại này.)

Mang theo Tecnu (chất làm sạch), dung dịch làm sạch, để rửa sạch dầu; kem chống ngứa hoặc thuốc chống dị ứng khi ngứa

Ngăn ngừa Tìm hiểu cách xác định khu vực có thảm thực vật nguy hiểm (tìm hiểu thêm về các loài cây độc nguy hiểm). Mặc quần dài và áo có tay khi đi qua bụi rậm, và tránh chạm vào những bộ quần áo đó (giặt đồ sau chuyến đi; các chuyên gia không chắc chắn liệu tinh dầu vẫn còn độc hại trong bao lâu).

Điều trị Rửa sạch càng sớm càng tốt. Urushiol—tinh dầu được tìm thấy trong cây thường xuân, gỗ sồi và cây sumac độc hại mất 10 phút để thẩm thấu vào da. Tránh gãi, có thể gây nhiễm trùng hoặc lây lan tinh dầu.

Phải đưa đi nếu vệt phát ban/mụn nước bị nhiễm trùng (tìm những vết bị rỉ nước nặng, sưng, phát sốt và các vệt đỏ lan rộng).

Buồn Nôn, Nôn, & Tiêu Chảy

Thật dễ dàng để đổ lỗi cho nhiễm trùng ruột non do khuẩn Giardia đối với bộ ba thần thánh này, nhưng thói quen rửa tay của bạn (và cả những người cùng trại) là thủ phạm mang nhiều tiềm năng.

Mang theo Pepto-Bismol (thuốc dạ dày), acetaminophen (Paracetamol), Imodium (thuốc tiêu chảy) (giúp ngăn chặn tạm thời), cặp nhiệt độ

Ngăn ngừa Rửa bát bằng xà phòng và nước nóng. Rửa tay bằng xà phòng và chà trong ít nhất 20 giây, làm sạch tất cả các bề mặt, kể cả dưới móng tay. Dùng cả dung dịch rửa tay khô đối với vùng không có bụi bẩn nữa.

Điều trị Nghỉ ngơi và uống nước (uống khi bạn khát nước; đừng bỏ qua các chất điện giải) và chờ đợi (thường là 24 đến 48 giờ).

Phải đưa đi nếu cơn đau quặn thắt kéo dài trong 24 giờ, nếu bạn không thể kiểm soát mất nước hoặc cơn sốt tới hơn 39°C.

Đau Răng & Mẻ Răng

Nhiễm trùng răng do vi khuẩn xảy ra, nhưng nhai quá mức và ngã sấp mặt là nguyên nhân phổ biến hơn.

Mang theo Sáp nha khoa

Ngăn ngừa Kiểm tra thức ăn xem có bị gió hoặc cát thổi trước khi ăn (điều này xảy ra thường xuyên hơn bạn nghĩ).

Điều trị Cắn vào gạc để cầm máu, sau đó súc miệng bằng nước đã qua xử lý. Đậy kín các dây thần kinh tiếp xúc với chất làm đầy tạm thời (như Cavit), sáp dẻo hoặc kẹo cao su. Mất răng? Nếu mới chỉ ở bề mặt răng, hãy nhẹ nhàng làm sạch, đắp lại vào chân răng và phải nhanh lên, bạn chỉ có khoảng một giờ để cứu vớt.

Phải đưa đi để cứu vớt chiếc răng bị gãy hoặc nếu bạn phát hiện ra các triệu chứng nhiễm trùng (nướu đỏ hoặc sưng).

Sương Giá & Bỏng Lạnh

Cẩn trọng khi da trắng toát, dính dính và cảm giác ngứa ran (dấu hiệu của sương giá). Cảm thấy da cứng và tê và lõm sâu khi bị ấn vào, hoặc đông cứng, tất cả đều cho thấy bỏng lạnh (đặc biệt là trên ngón tay, ngón chân và mặt).

Mang theo Ibuprofen, băng gạc

Ngăn ngừa Giữ ấm và khô, và tránh quần áo hoặc giày quá bó.

Điều trị Ngay lập tức làm ấm lại các trường hợp nhẹ bằng cách da tiếp da ở phần nách hoặc háng của bạn (hoặc người đi cùng). Bỏng lạnh nặng hơn? Ngâm mình trong nước có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ cơ thể cho đến khi hết cảm giác tê, sau đó băng lại. Không chà xát chỗ bị tê lạnh hoặc sử dụng nhiệt bức xạ (như từ bếp lửa hoặc bếp cắm trại) để làm tan vệt lạnh bởi bạn dễ bị bỏng nhiệt  khi bạn không thể cảm nhận được làn da của mình.

Phải đưa đi đối với tất cả các trường hợp, trừ trường hợp nhẹ.

Vết Thương Hở

Hầu hết các báo cáo về chấn thương mô mềm liên quan đến vết cắt, vết trầy xước, bỏng hoặc vết rộp, nhưng vết rộp là phổ biến nhất

Rộp

Mang theo Băng, băng keo, miếng dán da, thuốc mỡ kháng sinh

Ngăn ngừa Tháo hết giày dép, giữ cho chân khô ráo (thay vớ sau khi vô tình bị dẫm phải hoặc đổ mồ hôi nhiểu nếu cần thiết) và giải quyết chỗ nghiêm trọng ngay lập tức.

Điều trị Băng lại bằng băng keo, băng y tế hoặc miếng dán da vào các chỗ nghiêm trọng. Quá muộn?

1. Làm sạch chỗ phồng lên bằng xà phòng và nước.
2. Nếu bạn nghĩ rằng vết thương sẽ vỡ trong giày của bạn, hãy xử lý với kim hoặc dao đã khử trùng qua lửa.
3. Bôi thuốc mỡ kháng sinh. Băng lại bằng một miếng dán da hình tròn.
4. Băng lại.

Vết Cắt và Vết Trầy

Mang theo Băng, gạc, thuốc mỡ kháng sinh

Ngăn ngừa Lựa đường cắt xa khỏi người khi chuẩn bị thức ăn hoặc củi, và cẩn thận cất giữ các vật sắc nhọn trong balo của bạn.

Điều trị Rửa sạch bụi bẩn từ vết thương với khoảng một lít nước (bịt chặt miệng chiết túi nylong đã đổ đầy nước và bóp ra để tạo ra thành tia nước). Có vết thương chảy máu? Sau khi làm sạch, giữ gạc trên vết thương và đè chặt lên vết thương. Nếu thấm qua gạc, lấy thêm gạc. Khi ngừng chảy máu, băng lại để giữ miếng gạc cố định.

Bỏng

Mang theo Băng, gạc, thuốc mỡ kháng sinh

Ngăn ngừa Nấu trên một bề mặt phẳng, và sắp xếp tất cả các thành phần và dụng cụ theo hình bán nguyệt trong tầm tay để tránh bị vô tình huơ phải

Điều trị Xối nước lạnh vào vết bỏng trong 10 phút để làm mát, sau đó làm sạch, bôi thuốc mỡ kháng sinh và quấn bằng gạc.

Phải đưa đi nếu bạn bị nhiễm trùng nặng—bạn sẽ thấy những đường nhỏ màu đỏ lan ra khỏi khu vực bị thương, một dấu hiệu của mạch máu bị viêm. Bên cạnh đó, sẽ thấy đau khi chạm vào.

Các Triệu Chứng Giống Cúm

Mang theo Ibuprofen hoặc acetaminophen, thuốc ho, cặp nhiệt độ

Ngăn ngừa Rửa tay thường xuyên. Che miệng khi ho, và đừng cho phép bất cứ ai thò tay vào túi của bạn.
Điều trị Ở nơi đồng quê hay ở nhà thì cũng vậy: Nghỉ ngơi nhiều nhất có thể và cấp đủ nước.

Phải đưa đi nếu sốt trên 102°F (khoảng 39°C) trong suốt hơn 48 tiếng, đau đầu với cổ cứng hoặc cổ họng đau đến mức khó nuốt.

Các Vấn Đề Về Tiết Niệu

Nếu thấy rát rát khi đi vệ sinh, có lẽ bạn đã bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Đó có thể là nấm men hoặc nhiễm trùng âm đạo.

Mang theo Pyridium (thuốc giảm đau cục bộ cho nhiễm trùng đường tiết niệu) cho nhiễm trùng đường tiết niệu, Monistat (thuốc phụ khoa) hoặc một loại thuốc chống nấm khác nếu bạn biết bạn dễ bị nhiễm trùng nấm men

Ngăn ngừa Giữ sạch sẽ (đọc: khăn ướt), đặc biệt là khi có các hoạt động quan hệ lãng mạn. Mặc quần lót nhanh khô để tránh tích tụ mồ hôi.

Điều trị Giữ đủ nước có thể đủ để loại bỏ nhiễm trùng đường tiết niệu, nhưng thuốc không kê đơn có thể thúc đẩy mọi thứ. Dương tính với nhiễm trùng nấm men? Sử dụng thuốc chống nấm không kê đơn. Khi không chắc chắn, xin hãy gặp bác sĩ.

Phải đưa đi nếu vấn đề nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, vì nhiễm trùng có thể lây lan. Cũng bớt đi lại nếu bạn bị sưng hoặc đau tinh hoàn; điều đó có thể chỉ ra một tình trạng cần chăm sóc y tế nghiêm trọng. 

Gãy Xương & Sai Khớp

Gãy xương là phổ biến nhất ở chân, mắt cá chân hoặc cổ tay sau khi ngã (triệu chứng tương tự như trật khớp và căng cơ, nhưng nghiêm trọng hơn). Đối với sai khớp, thường ảnh hưởng đến vai, bạn sẽ cảm thấy đau và phạm vi chuyển động bị hạn chế (nguyên nhân phổ biến nhất: đẩy quá ván trượt tuyết hoặc gậy đi bộ hoặc quay tay khi chèo).

Mang theo nẹp SAM; băng thun.

Ngăn ngừa Sử dụng gậy đi bộ và thận trọng khi leo trèo. Để tay ra khỏi dây đeo cổ tay trên cột.

Điều trị Giữ nguyên vết thương (đừng cố gắng bật xử lý chỗ sai khớp trở về trạng thái ban đầu). Đối với chấn thương chân, hãy làm theo các bước sau:

1. Đặt một miếng xốp hoặc đệm chưa bơm phồng ở dưới chân. Đệm vùng dưới chân bằng quần áo; đặt một món cuộn vải xuống dưới đầu gối để giữ cho nó không bị tách rời.
2. Buộc miếng đệm quanh chân bằng ít nhất hai dải vải—một bên trên và một bên dưới đầu gối.
3. Buộc miếng đệm có chiều dài vượt trội quanh bàn chân như một chiếc ủng (dây quấn phải hỗ trợ mắt cá chân và giữ nó càng gần một góc phải càng tốt để hạn chế chuyển động). Thổi căng miếng đệm, nếu là loại bơm căng được. Nới lỏng nếu lưu thông bị suy giảm.

Phải đưa đi với mọi trường hợp gãy xương và sai khớp. Nếu nạn nhân có thể đi lại, thì thật tốt. Nhưng hãy gọi trợ giúp đỡ nếu bạn thấy xương gãy xuyên qua da hoặc chân tay ở một góc khác lạ, hoặc nếu không có cảm giác hoặc mạch đập bên dưới vết thương.

Tham Gia Lớp Học

Tất cả những người du lịch bụi đều nên có một nền tảng vững chắc về cứu thương khẩn cấp nơi hoang dã.

Điều gì khiến người ta mặc bệnh tật nơi đồng quê?

Say độ cao phổ biến thế nào? Bạn dễ bị choáng váng bởi nhiệt độ cao hay thấp? Rõ ràng rằng tỷ lệ say độ cao càng tăng mạnh trên đỉnh núi cao, và nguy cơ mất nước tăng tại những nơi như Công Viên Grand Canyon, dưới đây là thống kê các chứng bệnh phổ biến theo dữ liệu của NOLS.

6% Vấn đề sức khỏe tinh thần

5% Mất nước

2.9% Say độ cao

1% Viêm ruột thừa

1% Hen phế quản

0.7% Vấn đề tim mạch

0.6% Hạ thân nhiệt

0.5% Say nhiệt

0.5% Vấn đề tiểu đường

0.4% Co giật

0.3% Các bệnh do côn trùng 

0.2% Sốc phản vệ

*Dữ liệu được tập hợp từ tất cả các tai nạn được báo cáo (trên tổng 2.000 ca, được chia theo bệnh và thương tích) theo các chuyến đi của NOLS từ năm 2005 đến 2010. Tỷ lệ phần trăm đề cập đến phần trăm tổng số thương tích được báo cáo hoặc tổng số bệnh được báo cáo trong khoảng thời gian này.

WETREKOLOGY