[WeTrekology] Kỹ Năng Thoát Hiểm và Giải Cứu Khi Chèo Thuyền Kayak

THOÁT HIỂM DƯỚI NƯỚC (WET EXIT)

Nếu bạn sử dụng áo chắn nước (spray skirt), khi thuyền kayak bị lật, áo sẽ khóa bạn lại bên trong buồng lái. Vậy bạn nên làm gì? Hãy bình tĩnh và sử dụng kỹ năng thoát hiểm dưới nước Wet Exit theo hướng dẫn dưới đây:

1. Trước khi bắt đầu chèo thuyền, hãy đảm bảo rằng bạn có thể chạm đến đai áo (grab loop). Đai áo cần nằm bên ngoài miệng buồng lái và phía trước bạn.
2. Khi thuyền chuẩn bị lật, hãy nhanh chóng làm các thao tác bên dưới:

• Buông mái chèo.
• Hít nhanh một lượng khí.
• Cúi đầu xuống sát thuyền hoặc che đầu bằng cánh tay, bởi khi lật thuyền, bạn không thể lường được có vật gì ngay dưới đầu bạn.

3. Khi bạn đã ở dưới nước:

• Nắm lấy thành buồng lái bằng cả hai tay.
• Trượt tay về phía trước cho đến khi bạn xác định được vị trí của đai áo chắn nước.
• Túm lấy đai áo, duỗi cánh tay và đẩy đai về phía trước để gỡ áo ra.
• Nâng về phía sau, dùng khuỷu tay như đòn bẩy, và cởi toàn bộ áo khỏi miệng buồng lái.

4. Đặt tay lên boong sau của thuyền, đằng sau hông bạn.
5. Đẩy mạnh thuyền kayak và nâng đầu gối ra khỏi điểm đặt đùi.
6. Đầu bạn sẽ nổi lên ở một bên thuyền.
7. Trượt ra khỏi thuyền. Tưởng tượng quá trình chui ra khỏi thuyền này giống như cởi bỏ một chiếc quần dài bằng nhựa rộng thùng thình vậy.

Áo chắn nước có 2 chất liệu phổ biến:

• Áo chắn nước bằng vải nylon dễ cởi vì chúng sử dụng dây ràng (shockcord) bao quanh. Người chưa có kinh nghiệm chèo thuyền thường dùng áo chắn nước bằng vải nylon.
• Áo chăn nước bằng cao su neoprene giữ rất chắc. Khó sử dụng hơn đối với người mới.

Miệng buồng lái (Combing) có thể rất đa đạng giữa các loại thuyền:

• Thuyền nhựa có miệng buồng lái tròn hơn, dày hơn. Gắn và tháo áo ra dễ hơn, đặc biệt là áo chắn nước bằng vải nylon. Một người chèo thuyền có thể thoát ra khỏi buồng lái gắn áo chắn nước nylon mà không cần phải tháo áo ra.
• Thuyền bằng chất liệu composite có miệng buồng lái mỏng hơn, nhọn hơn, cho phép chiếc áo bám chặt vào buồng lái hơn. Vì vậy, phần lớn những người hướng dẫn khuyên người mới chèo thuyền tránh dùng áo chắn nước bằng cao su neoprene khi chèo thuyền kayak composite.

TỰ GIẢI CỨU - SELF RESCUE (PADDLE FLOAT RESCUE)

Sau khi thực hiện kỹ thuật Thoát hiểm dưới nước - Wet Exit, bạn vào trở lại thuyền bằng cách nào khi đi chèo thuyền một mình? Một kỹ thuật rất hữu ích nữa ở đây là Tự giải cứu (Self/Paddle float rescue).

1. Sau khi thực hiện kỹ thuật thoát hiểm, hãy túm ngay lấy mái chèo và thuyền. Gió có thể thổi chúng đi xa nhanh hơn bạn bơi đấy.
2. Luồn tay xuống dưới chiếc thuyền bị lật để lấy phao mái chèo (Paddle Float). Đây là một trang bị cần thiết, nên được cuộn lại và đặt cố định dưới dây ràng trên boong thuyền.
3. Luồn một chân vào bên trong buồng lái của thuyền (đang bị lật úp). Tại sao?

• Để giữ thuyền không bị trôi.
• Mà vẫn có thể dùng hai tay để làm việc

4. Mở phao mái chèo ra, mở van và thổi hơi vào đầy phao.
5. Trượt lưỡi mái chèo vào phao mái chèo đã được thổi hơi.
6. Kẹp phao mái chèo vào cán mái chèo để cố định.
7. Đưa chân bạn ra khỏi buồng lái và lật thuyền lên đúng chiều. Bằng cách nào?

• Luồn tay xuống dưới miệng buồng lái.
• Bám lấy mép ngoài của miệng buồng lái (mép phía xa) và kéo nó về phía bạn trong khi đẩy nhanh phần vỏ thuyền gần bạn nhất lên. Chiếc thuyền sẽ lộn vòng như khúc gỗ và lật về đúng mặt.

8. Đặt mái chèo lên thuyền và vuông góc với thuyền.

• Đầu mái chèo có phao thì đặt trên mặt nước.
• Đầu mái chèo còn lại thì đặt trên boong thuyền.

9. Nắm chặt mái chèo và dùng nó như một điểm tựa để chống tay, thực hiện kỹ thuật đạp chân ếch (kỹ thuật trong bơi lội) và đẩy cơ thể ra khỏi nước, giữ trọng lượng thấp và gần với thuyền.
10. Giữ một tay trên mái chèo; cân bằng trọng lượng cơ thể giữa thuyền và phao mái chèo; trượt cơ thể vào buồng lái.
11. Sử dụng bơm thoát nước để bơm nước ra khỏi buồng lái.
12. Cứ để phao mái chèo ở yên vị trí cho đến khi bạn gắn lại áo chắn nước.

CỨU HỘ T-RESCUE

Nếu thuyền bị lật khi có người chèo thuyền khác ở gần thì T rescue là một kỹ thuật nên được sử dụng.   Các bước thực hiện được tóm tắt theo các bước sau:

1. Thuyền A bị lật. Thuyền B (vẫn đang nổi) chèo thuyền hướng về phía trước thuyền A.
2. Mục đích của thuyền B là chèo vào vị trí sao cho vuông góc với mũi thuyền A bị lật (tạo thành hình chữ T).
3. Người chèo thuyền A thực hiện kỹ thuật thoát hiểm dưới nước (Wet exit) và bơi về phía đuôi thuyền của mình.
4. Người chèo thuyền A đè lên đuôi thuyền của mình, thực hiện kỹ thuật đạp chân ếch (frog kick - trong bơi lội) và đẩy đuôi thuyền xuống. Đồng thời trong lúc đó, người chèo thuyền B nâng mũi thuyền A (thuyền đang lật) lên và kéo lên boong thuyền B (thuyền nổi). Bước này giúp phá bỏ áp lực hút của miệng buồng lái thuyền A, giúp kéo và đặt mũi thuyền A lên boong thuyền B một cách dễ dàng.
5. Người chèo thuyền B lắc qua lắc lại chiếc thuyền A bị lật để dốc hết nước ra khỏi buồng lái.
6. Cả 2 người chèo thuyền cùng lật chiếc thuyền A lại.
7. Thuyền B tiếp tục di chuyển tới vị trí sao cho

• Song song với thuyền bị lật
• Nhưng ngược đầu với thuyền bị lật (mũi thuyền A hướng theo đuôi thuyền B)

8. Người B cầm lấy mái chèo của người A.
9. Người B giữ thuyền A bằng cách dựa mạnh vào nó với tối đa trọng lượng cơ thể.
10. Người A dùng kỹ thuật đạp chân ếch (frog kick - trong bơi lội) để đẩy cơ thể trèo lên thuyền.
11. Giữ trọng tâm thật thấp, đặt chân vào buồng lái của thuyền.
12. Cân bằng trọng lượng cơ thể giữa cả hai thuyền, người A quay mặt vào thuyền B (để có thể dựa lên thuyền) và xoay người vào buồng lái.
13. Người B giữ cả 2 thuyền thật vững khi người A vào lại buồng lái.
14. Người B giúp gắn lại áo chắn nước và đưa lại mái chèo cho người A.

NHỮNG LƯU Ý CHUNG KHI CỨU HỘ

• Giải cứu T rescue là phương pháp được yêu thích để đưa ai đó trở lại thuyền nhanh chóng. Phần lớn những người chèo thuyền có thể vào lại thuyền trong 2 hoặc 3 phút.
• Tự giải cứu - Self/paddle float rescue hữu ích đối với người chèo thuyền một mình. Mặc dù chèo cùng một người bạn luôn an toàn hơn - và cũng thường vui hơn. Nó thường mất vài phút, có khi lên tới 20 phút.
• Khi đối mặt với tình huống nước lạnh, hiện tượng hạ thân nhiệt (hypothermia) và mệt mỏi có thể đến rất nhanh. Vậy nên hãy chọn trang phục để mặc phòng trường hợp bị ngã xuống nước bằng cách mặc bộ đồ lặn wet suit.
• Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt có thể gây lật thuyền, T rescue luôn được lựa chọn. Việc có một chiếc thuyền đang nổi để bơi tới cũng giống với việc có thể bơi vào bờ - nó giúp bạn cảm thấy ổn định và an toàn.
• Khi vào lại buồng lái, bạn phải:
  • Giữ trọng tâm thật thấp
  • Quay mặt vào xuống thuyền
  • Nâng chân cho vào buồng lái
• Làm gì nếu có một người bạn bị lật thuyền và có vẻ mất ý thức?
  • Nhanh chóng chèo thuyền tới vị trí của người đó và giữ thuyền của bạn ổn định
  • Bám vào áo phao cứu sinh (PFD) của người đó và đỡ người đó thẳng người dậy.

NÂNG CAO KỸ THUẬT CỨU HỘ

Có nhiều phương pháp khác nhau, nhưng hai loại được miêu tả ở trên là những kỹ thuật thiết yếu người mới bắt đầu chèo kayak cần biết và luyện tập.   Một kỹ thuật nâng cao là Cứu hộ Eskimo bow Rescue. Giống với T rescue, phương pháp này đòi hỏi sự trợ giúp của một người chèo thuyền khác ở gần đó (trên một chiếc thuyền vẫn nổi). Tuy nhiên, nó có thể mang đến một số rủi ro bị chấn thương ở vai. Đây là các bước:

1. Thuyền A lật. Người chèo thuyền A, mặc dù đã ngã xuống nước, vẫn ở trong buồng lái.
2. Người chèo thuyền A đập tay vào hai bên thuyền để báo động cho những người chèo thuyền khác về tình trạng của mình.
3. Người chèo thuyền B chèo thuyền của mình (Thuyền B) tới chiếc thuyền bị lật và để vỏ của hai con thuyền đập nhẹ vào nhau.
4. Người chèo thuyền A (vẫn ở trong buồng lái) chìa tay ra ngoài và bám lấy một đầu của Thuyền B (tốt nhất là mũi thuyền) và tự kéo mình lên, ra khỏi nước, lật lại Thuyền A trong quá trình đó.

Những điều cần quan tâm:

• T rescue là phương pháp được yêu thích để đưa ai đó trở lại thuyền nhanh chóng. Phần lớn những người chèo thuyền có thể vào lại thuyền trong 2 hoặc 3 phút.
• Kỹ thuật này thường không đòi hỏi nhiều sức mạnh. Khả năng nổi của áo phao cứu sinh sẽ giúp một người bị lật thuyền nổi lại lên mặt nước khá dễ dàng.
• Một số chuyển động ở hông, ngoài ra, cũng hỗ trợ kỹ thuật này.
• Kỹ thuật này hiệu quả nhất khi người chèo thuyền bị ngã xuống nước sử dụng cả hai tay và giữ khuỷu tay.
• Cẩn thận tránh bám vào vị trí quá xa trên mũi thuyền nổi được bởi có thể dễ bị chấn thương ở vai.
• Hai yếu tố quan trọng để thực hiện thành công kỹ thuật này:
  • Người bị lật thuyền phải có kỹ năng nín thở.
  • Chiếc thuyền đang nổi phải đến được chỗ thuyền bị lật trong thời gian thật nhanh.
• Vì lý do được giải thích ở trên, Eskimo bow rescue (và những kỹ thuật cứu hộ nâng cao khác) chỉ được khuyên sử dụng cho người chèo thuyền có kinh nghiệm.

Ethan Nguyen